Jak wygląda echo serca u psa? Psi kardiolog przed badaniem przeprowadzi wywiad oraz osłucha serce. Po wstępnym wywiadzie w klinice weterynaryjnej, pies zostanie ogolony pod lewą i prawą pachą, następnie kardiolog położy psa na boku na specjalnym stole lub przeprowadzi badanie na stojąco.
Problemy z sercem – sygnały ostrzegawcze Podobnie jak ludzie, psy mogą cierpieć na problemy z sercem, które jeśli są poważne, mogą prowadzić nawet do śmierci. Należy więc dbać o serce naszego przyjaciela, wykorzystując w tym celu znajomość najczęstszych objawów i przyczyn chorób układu krążenia. Dzięki temu zapewnimy mu skuteczną profilaktykę, a także będziemy wiedzieć jak postąpić, kiedy pojawi się problem. Typowe objawy chorób serca u psów Istnieje wiele objawów, które można zaobserwować, gdy u psa występują problemy z sercem. Oczywiście, ich przyczyny mogą być różne, jeśli jednak wiele z symptomów występuje razem, problem z sercem jest bardziej prawdopodobny: Wymioty – którym często towarzyszy słaby apetyt. Spuchnięty brzuch – co zazwyczaj spowodowane jest gromadzeniem się płynów w narządach – w tym w płucach. Zmęczenie – pies męczy się łatwiej niż zwykle lub odmawia ulubionych zabaw. Widoczne osłabienie – z powodu pomniejszonej ilości krwi, która dostaje się do mózgu. Gorączka – prawidłowa temperatura ciała psa waha się od 37,5 ° C do 38,5 ° C, a temperatura ciała od 39,7 ° C wskazuje na gorączkę. Częste przyspieszanie akcja serca – które można zaobserwować, kładąc rękę na klatce piersiowej psa. Prawidłowe tętno u psów ras małych wynosi do 120 uderzeń na minutę, u psów ras średnich 90 a u dużych 60. Przyśpieszone tętno to 160 uderzeń na minutę u średnich psów, 140 u olbrzymich, 180 u małych i 220 u szczeniąt. Intensywny kaszel – zwłaszcza podczas lub tuż po treningu/spacerze lub godzinę lub dwie przed snem. Problemy z oddychaniem – podczas ćwiczeń lub nawet zwykłych codziennych czynności ruchowych. Wahania masy ciała – na skutek problemów z sercem może wystąpić u psa nagły spadek masy ciała wywołany utratą zdolności do przechowywania zdrowego tłuszczu lub też odwrotnie, często psy z nadwagą, otyłe mają problemy z sercem, które jest w tym przypadku wtórnym schorzeniem otyłości. Niepokój – pies bywa pobudzony bardziej niż zwykle oraz unika leżenia z powodu dyskomfortu. Niebiesko-szary odcień języka lub dziąseł – spowodowany złym przepływem tlenu. Dlaczego pojawiają się problemy z sercem? Istnieje kilka różnych powodów: Podeszły wiek – podobnie jak u człowieka, serce psa słabnie wraz z wiekiem. Urazy – które pośrednio mogą uszkodzić serce lub spowodować dodatkowy nacisk, zmuszając narząd do cięższej niż zazwyczaj pracy – na przykład złamane żebra. Infekcja – uszkodzenia serca mogą powstać na skutek różnego rodzaju infekcji. Należą do nich infekcje wsierdzia okołosercowego, parwowirus, borelioza czy choroba Chagasa. Dieta – do problemów z sercem u psa przyczynia się również zła dieta, zwłaszcza jeśli jest to dieta prowadząca do otyłości. Nadmierny wysiłek fizyczny – psy potrzebują ruchu, ale należy znać ich ograniczenia. Nadmierne obciążenie psa wysiłkiem fizycznym, może doprowadzić do problemów z sercem. Rasa – niektóre rasy są bardziej podatne na problemy z sercem niż inne. Do najbardziej zagrożonych należą: owczarki niemieckie, boksery, cocker spaniele, dogi niemieckie, labradory i rottweilery. Jak chronić serce psa – chociaż czasami to niemożliwe, aby zapobiec chorobie psa, są rzeczy, które można zrobić, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia u niego problemów z sercem: Utrzymuj prawidłową masę ciała – jeśli pies ma nadwagę, oznacza to, że jego serce musi pracować ciężej i istnieje większe prawdopodobieństwo wystąpienia problemów związanych z układem krążenia. Zapewnij regularną dawkę ćwiczeń – oczywiście z uwzględnieniem możliwości fizycznych twojego psa. Regularna aktywność fizyczna stopniowo zwiększy wydolność i wzmocni jego serce. Bądź czujny – zwracaj uwagę czy u twojego psa występują typowe dla chorób serca objawy, a jeśli tak, zawsze informuj o tym podczas wizyt u weterynarza. Jeśli podczas osłuchania dadzą słyszeć się szmery serca lub wystąpią inne niepokojące sygnały, postępuj zgodnie z wszelkimi wskazówkami, jakich udzieli ci specjalista. Profilaktyka ma znaczenie Czas ma kluczowe znaczenie, jeśli chodzi o problemy z sercem, dlatego regularne kontrole u weterynarza i badania diagnostyczne są bardzo ważne. Jeśli podejrzewasz, że u twojego psa występuje problem z sercem, nie zwlekaj! Natychmiast skontaktuj się z weterynarzem, aby uzyskać właściwą diagnozę i najlepszy sposób leczenia. Josh Weiss-Roessler, (dostęp: źródło: akcesoria dla pieseczków i kotów znajdziesz tu. Iwi_ autor Johanka Przeczytano razy: 53 249
\n \njak wygląda serce psa

Jak wygląda normalne oddychanie u psa? Normalna częstotliwość oddychania spoczynkowego u psów wynosi od 15 do 30 oddechów na minutę (pies śpiący lub zrelaksowany). Jeśli pies jest aktywny, spodziewaj się wyższej częstotliwości oddechów od 15 do -60 oddechów; i podobnie jak w przypadku tętna, mniejsze psy mają tendencję do

Mimo tego, że choroby serca kojarzone są z typowo ludzkimi przypadłościami, spotykają one także zwierzęta. Choroby serca u psa są dość częstym problemem zdrowotnym i wymagają leczenia. Jak rozpoznać problemy z sercem u psa? Sprawdź! Serce jest jednym z najważniejszych i najbardziej fascynujących narządów wewnętrznych. To dzięki niemu każda komórka ciała dostaje tlen, składniki odżywcze i hormony. Serca psa spełnia dokładnie taką samą rolę, jak serce człowieka – pompuje krew i umożliwia jej dopływ do wszystkich organów ciała. U dużych ras psów, serce bije około 80 razy na minutę, a u małych liczba uderzeń na minutę może sięgać nawet 120. Już niecały miesiąc po zapłodnieniu praca serca jest zauważalna na USG ciężarnej suczki. Pomimo swoich niesamowitych własności, serce może ulec rozwojowi procesów chorobowych. Niestety, lista psich chorób związanych z zaburzeniami pracy serca jest dość długa. Często też nie są one widoczne na pierwszy rzut oka, co może powodować zbyt późno postawioną diagnozę. Część wad wrodzonych może ustąpić wraz z rozwojem zwierzaka, ale raczej jest to rzadkość. Choroby serca u psa wymagają leczenia, ponieważ postępują. Jakie są najczęstsze problemy z sercem u psa? Jak je leczyć? Co zrobić, by pupil zachował zdrowe serce przez długi czas? Odpowiadamy! Choroby serca u psa – przyczyny Zaburzenia pracy serca mogą mieć różne przyczyny. Dotyczą one nie tylko starszych osobników, jak zwykło się uważać, ale także szczeniąt i psów dorosłych. Jakie choroby serca mogą rozwinąć się u czworonogów? Jakie są ich główne przyczyny? Sprawdź! Wady wrodzone Wady wrodzone serca najczęściej diagnozowane są u szczeniaków i mogą być wykryte już na pierwszej wizycie kontrolnej u lekarza weterynarii. Mogą mieć dwie przyczyny – genetyczną i rozwojową. Wady na podłożu genetycznym są to anomalie powstałe na skutek uszkodzenia struktur łańcucha DNA i powstają we wczesnym etapie życia płodowego. Wady rozwojowe mogą powstać na każdym etapie życia płodowego psa. Pojawiają się jako konsekwencja niekorzystnego wpływu środowiska zewnętrznego. Do najczęstszych przyczyn ich powstawania zalicza się czynniki środowiskowe, żywieniowe, toksyczne oraz zakaźne. Wśród najczęściej pojawiających się problemów natury genetycznej można wymienić przetrwały przewód tętniczy Botalla; ubytek w przegrodzie międzykomorowej; zwężenie zastawki aorty; zwężenie tętnicy płucnej; tetralogia Fallota. Wady nabyte Choroby serca u psów mogą pojawiać się wraz z wiekiem. Wiele zaburzeń pracy serca diagnozuje się u czworonogów powyżej 5. roku życia. Niektóre rasy są także bardziej predysponowane do rozwijania się nieprawidłowości układu krążenia niż inne. U starszych psów ras małych i średnich, często diagnozuje się endokardiozę zastawki mitralnej. Dość często występującą chorobą, charakterystycznym dla psów ras dużych i olbrzymich jest zaś kardiomiopatia rozstrzeniowa. Przeczytaj również: Choroby wątroby u psa – dowiedz się o nich wszystkiego! Zaburzenia fizjologiczne Niektóre choroby serca mogą powstawać na skutek innych chorób bądź niedoborów. Wśród nich można wyróżnić zatrucia, zaburzenia hormonalne czy też zaburzenia elektrolitowe, które wpływają na pracę serca. Również inne choroby, w tym pasożytnicze (np. dirofilarioza), a także nowotworowe mogą prowadzić do powstawania nieprawidłowości w pracy serca. Czynnikami, które mogą mieć wpływ na powstawanie zaburzeń układu krążenia są także środowiskowe, takie jak nieodpowiednia dieta i związana z tym otyłość. Zobacz także: Zachowanie psa przed śmiercią. Jak pomóc umierającemu psu? Objawy choroby serca psa Mimo tego, że przyczyny mogą być różne, pewne symptomy są charakterystyczne dla choroby serca u psa. Objawy te powinny zapalić u właściciela żółtą lampkę. W razie ich wystąpienia konieczna jest konsultacja weterynaryjna. Jakie zachowania czworonoga mogą wskazywać na problemy z sercem? Dowiedz się, jak je rozpoznać! Zmniejszenie tolerancji wysiłkowej Psy są z natury zwierzętami aktywnymi i kochają spacery. Jednak jeśli zauważysz u swojego czworonoga zmniejszoną chęć na zabawę i niechęć do wychodzenia z domu, powinno to wzbudzić Twoją czujność. Zmniejszenie tolerancji wysiłkowej jest bowiem najczęstszym objawem świadczącym o nieprawidłowościach kardiologicznych. Przy tej dolegliwości najczęściej zdarza się, że pies chciałby iść na spacer, ale bardzo szybko się męczy. Biegnie za patykiem, ale już po chwili musi odpocząć. Tendencja ta szczególnie zauważalna jest to w upalne dni. Oprócz gorszej tolerancji spacerów możesz zauważyć także problemy zwierzaka z pokonywaniem schodów czy nawet wskakiwaniem na kanapę. Nierzadko podczas tych czynności może pojawiać się u niego przyspieszony oddech lub inny Kaszel sercowy Kaszel sercowy u psa to dość charakterystyczny objaw, którego występowanie spowodowane jest problemami z sercem. Pojawia się on często w trakcie wysiłku fizycznego lub bezpośrednio po nim. Czasami może wystąpić również w emocjach. Nasila się także w nocy i nad ranem. Kaszel ten nie ustępuje i często mylony jest z zakrztuszeniem, gdyż podczas ataku kaszlu sercowego pies zachowuje się tak, jakby chciał coś odkrztusić. Przyczyn kaszlu sercowego może być kilka. Najczęściej jest on wywołany uciskiem powiększonego serca na sąsiadujące ograny. Przyczyną uporczywego kaszlu może być też stopniowe zbieranie się płynu na terenie klatki piersiowej. Omdlenia Utrata przytomności może pojawić się zarówno u dorosłych psów obarczonych problemami z sercem, jak i u szczeniąt. Dużego stopnia zaburzenia, ograniczają przepływ krwi przez narządy wewnętrzne i tym samym upośledzają ich pracę. W przypadku niedotlenienia mózgu dochodzi do omdlenia. Utrata przytomności u psa z problemami kardiologicznymi najczęściej wywołana jest nadmiernym wysiłkiem fizycznym. Może także być spowodowana przez epizod kaszlu sercowego, ponieważ też jest on wysiłkiem – tak samo jak emocje towarzyszące powrotowi właściciela z pracy, czy spacer w upalny dzień. Wszystkie te zdarzenia wymagają szybszego przepływu krwi w organizmie. Apatia i zmniejszenie apetytu U psów z chorobami serca często obserwuje się zmianę zachowania. Najczęściej można zauważyć spadek energii, ospałość, niechęć do zabawy i tendencję do izolacji. Wiele psów ma również osłabiony apetyt, co w dłuższej perspektywie czasu prowadzi do spadku wagi. Chore serce u psa – leczenie Jakie kroki należy podjąć, gdy zauważysz u swojego psa jeden lub kilka objawów wspomnianych powyżej? Jakie metody leczenia mogą być zaproponowane przez lekarza weterynarii i jak długo trwa proces? Dowiedz się, jak leczy się problemy kardiologiczne u psów. Diagnostyka Żadne leczenie nie powinno zostać wdrożone bez wcześniejszego rozpoznania jednostki chorobowej. Diagnostyka zazwyczaj składa się z kilku etapów – opisu i wywiadu, badania fizykalnego i badania serca oraz badań dodatkowych. Wywiad z opiekunem psa pozwala zebranie informacji na temat psa. Opis to natomiast nic innego, jak określenie rasy, wieku oraz historii przebytych przez psa chorób. Badanie kliniczne obejmuje na wstępie określenie kondycji zwierzęcia, a następnie przeprowadzane jest całościowe, ogólne badanie czworonoga. Jego elementem jest osłuchiwanie – nie tylko serca, ale również płuc oraz tchawicy. Przeprowadzane jest również badanie tętna, osłuchanie serca, płuc oraz tchawicy psa za pomocą stetoskopu. Wykonuje się również badania poszczególnych części ciała. Do najczęściej zlecanych badań dodatkowych zalicza się badanie radiograficzne klatki piersiowej, badanie elektrokardiograficzne EKG, badanie echokardiograficzne, badanie holterowskie, a także badanie krwi i moczu. Tak szeroko zakrojona diagnostyka pozwala na prawidłowe rozpoznanie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Nie zawsze jednak konieczne są wszystkie te badania u jednego pacjenta. Lekarz dobiera badania dodatkowe w zależności od potrzeby. Farmakoterapia Wiele chorób serca u psów leczy się odpowiednio dobranymi lekami. Zazwyczaj muszą być one podawane do końca życia psa, gdyż choroby te w wielu przypadkach nie są wyleczalne, a leki mają za zadanie łagodzić objawy i zwiększać komfort życia zwierzęcia. Czasem udaje się lekami usunąć objawy i spowolnić postęp choroby. W zależności od przyczyny schorzenia lekarz może zdecydować o podaniu leków wspomagających pracę serca, korygujących arytmię, leków usuwających wolny płyn z klatki piersiowej, a także zalecić odpowiednią suplementację, witamin z grupy B, tauryny, karnityny i przeciwutleniaczy. Ważna również jest zdrowa dieta i ograniczenie ruchu. Jeśli choroba serca jest wynikiem zakażenia bakteryjnego lub zmian hormonalnych, wówczas wdrażane jest odpowiednie leczenie tych nieprawidłowości. Decyzja o podjęciu leczenia operacyjnego jest podejmowana jedynie w ściśle określonych przypadkach, gdyż organizm psa z chorobami kardiologicznymi jest zazwyczaj mocno osłabiony, a leczenie w znieczuleniu ogólnym jest dość obciążające. Zazwyczaj, operacyjnego leczenia wymaga rozdarta zastawka lub konieczność wszczepienia stymulatora serca. Jest wiele chorób serca, szczególnie tych wrodzonych, które wymagają leczenia chirurgicznego, a zabiegi takie przeprowadzane są tylko w specjalistycznych placówkach. Niektóre zaburzenia wymagają także tlenoterapii lub wlewów dożylnych i także są podstawą do leczenia w warunkach szpitalnych. Chore serce u psa – rokowania i profilaktyka Nie zawsze da się uchronić swojego psa przed chorobą, gdyż problemy z sercem są zazwyczaj dziedziczne. Jednak odpowiedzialny właściciel może w dużym stopniu zmniejszyć ryzyko powstawania problemów kardiologicznych u swojego pupila poprzez świadome działanie na rzecz poprawy jego zdrowia. Co możesz zrobić, by Twój pies zachował zdrowe serce przez długi czas? Jak przeciwdziałać chorobom serca u czworonogów? Poznaj kilka wskazówek! Odpowiednia dieta Właściciele psów z chorobami serca powinni ze szczególną dbałością planować posiłki pupilów i wybierać jedynie dedykowane karmy dla zwierząt z problemami kardiologicznymi. Karmy te będą pełnoporcjowym i dobrze zbilansowanym posiłkiem, który oprócz walorów smakowych i odżywczych zawierają także dodatek witamin i minerałów wspomagających pracę narządu. U psów z obciążonym sercem należy wystrzegać się pokarmów z nadmierną ilością soli i cukru. W żadnym wypadku nie powinno się karmić zwierzaka ludzkim jedzeniem. Wiele psiaków musi przyjmować leki nasercowe, które nie zawsze są smaczne. Do diety można więc włączyć psie smakołyki i przemycić w nich lekarstwo. Leki dla zwierząt są dostępne w różnych formach, najczęściej jako tabletki lub proszek. W zależności od formy przyjmowanych przez psa medykamentów można wybrać odpowiednią przekąskę, która ułatwi podanie leku. W każdym wieku i niezależnie od występujących chorób trzeba starannie dobierać dietę, nie dopuszczać do otłuszczenia zwierzaka i nie podawać w pokarmie dodatku soli! Aktywność fizyczna Aby uniknąć ryzyka otyłości u psa, zwierzę z chorobą serca nie powinno całkowicie rezygnować z aktywności fizycznej. Powinieneś dopasować ją do jego stanu zdrowia i możliwości. Należy unikać nadmiernego wysiłku i wybierać spokojne, krótkie spacery. Lekarz weterynarii może zalecić również specjalne ćwiczenia, które mają zapobiec otyłości, jednocześnie nie obciążając nadto serca. Warto pamiętać, by nie narażać psa na niekorzystne warunki atmosferyczne, a zwłaszcza wysokie czy niskie temperatury. Częste kontrole weterynaryjne Częstym kontrolom w gabinecie weterynaryjnym podlegają nie tylko psy ze stwierdzonymi zaburzeniami pracy serca, ale też zwierzęta z grupy ryzyka. Są to przede wszystkim osobniki starsze (po 12 roku życia), ale też zwierzęta ras predysponowanych do rozwinięcia się chorób sercowych. Psy z grupy ryzyka powinny odbywać kontrolną wizytę weterynaryjną nie rzadziej niż raz na pół roku, a te, u których stwierdzono nieprawidłowości muszą odwiedzać gabinet nawet raz na 3 miesiące. Choroby serca u psów wcale nie są rzadkie. Mogą występować nie tylko u psów w podeszłym wieku, ale nawet u szczeniąt. Najczęściej spotykanymi chorobami serca u psów są kardiomiopatia rozstrzeniowa, endokardioza zastawki dwudzielnej i zwężenie ujścia aorty. Pomimo tego, że istnieje wiele różnych schorzeń układu sercowo-naczyniowego, objawy w większości przypadków są podobne. Chroniczne zmęczenie, apatia, kaszel czy nawet omdlenia mogą dać podejrzenie, że z sercem pupila dzieje się coś złego. Większość tych problemów wymaga leczenia, jednak odpowiednio zastosowana farmakoterapia w wielu przypadkach przynosi znakomite rezultaty i pies może dalej cieszyć się życiem w komforcie. Ty, jako właściciel również odgrywasz ogromną rolę w leczeniu i zapobieganiu chorobom serca u psa. Możesz wspomóc swojego psa poprzez zrównoważoną dietę, odpowiednią dawkę ruchu i częste kontrole weterynaryjne. Zdrowie Twojego pupila jest w Twoich rękach! Psy z chorobami kardiologicznymi wymagają specjalistycznej diety. Sprawdź szeroki wybór karm weterynaryjnych w sklepie internetowym Apetete i wybierz najlepszy pokarm dla swojego pupila! Zamawiaj wygodnie przez Internet i ciesz się szybką dostawą. Odwiedź stronę Apetete już teraz! Serce psa, umysł kota. O psach i O kotach to dwa zbiory opowiadań napisanych przez uznanych polskich autorów. Psiarzy i kociarzy. W pierwszej frakcji znaleźli się: Michał Cichy, Wioletta Grzegorzewska, Weronika Murek, Patrycja Pustkowiak, Andrzej Stasiuk i Krzysztof Varga. W drugiej: Stefan Chwin, Olga Drenda, Piotr Paziński, Małgorzata Choroby serca u psa stanowią 8-10% przypadków internistycznych — tak szacuje dr. nauk wet. Bohdan Kurski. Wiele ras ma predyspozycje do nabycia choroby serca lub genetycznie uwarunkowane problemy kardiologiczne. Choroby te mogą być śmiertelne, a ich przebieg gwałtowny. Kiedy zacząć się obawiać? Jeśli Twój pies jest w grupie ryzyka i zachowuje się w określony sposób, natychmiast udaj się do specjalisty. W tym artykule znajdziesz informacje na temat najczęstszych chorób serca u psów, ich charakterystyki, przebiegu, objawów i leczenia, dzięki którym będziesz w stanie zareagować w odpowiednim momencie. Choroby serca u psa — rokowania, grupa ryzykaJedną z częściej diagnozowanych chorób serca u psów jest kardiomiopatia rostrzeniowa (DCM), kiedy to zmniejsza się kurczliwość komory serca poprzez zmniejszenie elastyczności komórek budujących. Choroba ta występuje u dużych i olbrzymich ras w wieku 4-8 lat, najczęściej u da się uchronić psa przed chorobą, ponieważ jest dziedziczna, więc jeśli rodzice szczeniaka chorowali, jest duże prawdopodobieństwo, że on też będzie obciążony w przyszłości. Po wykryciu choroby żyją od kilku miesięcy do 2 lat. W niektórych przypadkach choroba ma gwałtownym przebieg i zwierzę może żyć zaledwie 2-3 dni. Rasy z grupy ryzyka to:bokserbernardynbulmastifdog niemieckidobermanchart afgańskigolden retrievernowofunlandowczarek niemieckisznaucer olbrzymiwilczarz irlandzkiChorobą, która dotyka średnie i mniejsze rasy psów, jest endokardioza zastawki dwudzielnej. Polega na uszkodzeniu zastawki dwudzielnej, między lewą komorą i lewym przedsionkiem. Zapadają na nią przede wszystkim starsze zwierzęta, koło 12 roku życia, a choroba ta jest nabyta. Psy dobrze prowadzone mogą pożyć kilka lat. Rasy, które najczęściej chorują to:boston terriercavalier king charles spanieljamnikmaltańczykpudelsznaucer miniaturowyshih tzuyorkshire terrierWrodzoną wadą serca często diagnozowaną u szczeniąt jest zwężenie ujścia aorty (SAS). Objawia się ona zazwyczaj między 2-12 miesiącem życia. Szczenięta mogą być znacznie mniejsze i słabsze niż rodzeństwo. Choroba ta jest genetyczna i szczenię rodzi się z nią, ale widoczne komplikacje mogą pojawić się wyżej wspomniano, są rasy z grupy ryzyka, które powinny być aktywnie obserwowane. Ważna jest odpowiednia profilaktyka — okresowe badania serca u predysponowanych i kontrola przed pierwszym szczepieniem. Objawami DCM i endokardiozy zastawki dwudzielnej są:kaszeldusznośćzaburzenia oddychaniaapatiaomdleniaobrzęk płucnagła śmierć sercowawodobrzusze (w DCM)utrata masy ciałaChoroba serca u psa — leczenieChoroby serca u psa mogą wystąpić:w podeszłym wiekuprzy infekcjach np. borelioza, parwowirusnieprawidłowej diecie — prowadzącej do otyłościurazach — bezpośrednio mogą narazić sercerasie — predyspozycje do choroby u niektórych rasnadmiernym wysiłku fizycznymWażna jest szybka diagnostyka. Specjalista wykonuje badania kardiologiczne, ECHO serca, RTG, EKG i przeprowadza wywiad. Po rozpoznaniu planuje leczenie, które w niektórych przypadkach jest bardzo drogie — nawet do kilkuset złotych niektórych chorobach obowiązuje specjalna dieta, bogata w potas, taurynę, karnitynę i z niskim poziomem sodu. Stosuje się leki na polepszenie pracy serca, dzięki którym w miarę dobrze funkcjonować. Jeśli jesteś posiadaczem rasy psa z grupy ryzyka, bądź zauważyłeś symptomy choroby serca u swojego pupila, udaj się do specjalisty, aby upewnić się, że Twojemu psu nic nie jest. Zobacz zdjęcia: –Mia AndersonWarto zwracać uwagę na sygnały, które wysyła nam — Mysaell ArmendarizDzięki nim możemy szybko zareagować i uratować — Matt ODellPrzecież każdy właściciel psa chce, żeby jego pies żył jak najdłużej i cieszył się każdym dniem. ZOBACZ TEŻ:Rasy psów, które zmieniły się najbardziej w ciągu ostatnich 100 lat. Różnica jest kolosalnaKot nie chce zostawić martwego przyjaciela. Desperacko ściąga go z ulicy, jego zachowanie łamie serceMężczyzna skrzywdził suczkę. Potem porzucił ją na poboczu drogiHusky leżał na ulicy i pilnował ciała przyjaciela. Nie ruszył się z miejsca przez cały dzieńPinczer austriacki od A do Z. Wierny przyjaciel, który potrzebuje uwagiŹródło:
  1. ኺуσιфю а ጤсοгխк
  2. Гакիкοкр янидοфብдι
PSA wolne – charakterystyka. PSA wolne to marker występujący we krwi. PSA częściowo jest wolną frakcją, a częściowo związany jest z inhibotorami proteaz. PSA wolne stanowi od 5 do 40 proc. PSA całkowitego. Wolne PSA jest bardziej czułe podczas wykrywania raka prostaty niż PSA całkowite. 22Podziel się:Mimo że sam był maltretowany, nie zatracił dobrego serca. Zdjęcie z USA, na którym pies Simon pociesza innego rannego psa, mówi więcej niż tysiąc słów. ( Rescue Dogs Rock NYC) Wygląda jak prosty rysunek naniesiony za pomocą ołówka. To prosty tatuaż, ale równocześnie pełen uroku i bardzo uniwersalny. Jeśli miłość jest dla was ważna i szukacie pomysłu na ładny i nieczasochłonny tatuaż (zwłaszcza pierwszy tatuaż ), takie konturowe serce będzie strzałem w dziesiątkę.
Fot: Henrik Dolle / Cena badania PSA waha się od 30 do 60 złotych. Test ocenia ryzyko zachorowania na raka prostaty. Norma PSA zależy od wieku, ale przyjmuje się, że stężenie swoistego antygenu prostaty nie powinno przekraczać 4 nanogramów na mililitr krwi. Badanie jest bezbolesne i można je wykonać również na NFZ. Rak prostaty jest drugim nowotworem pod względem częstości występowania – stanowi około 13% wszystkich przypadków raka u mężczyzn. Ryzyko zachorowania, tak jak w przypadku wszystkich nowotworów, rośnie wraz z wiekiem. Profilaktyka raka stercza powinna być stosowana już od 50. roku życia. Polega ona na poddawaniu się bezbolesnym badaniom dotykowym oraz krwi (PSA). Zobacz film: Kiedy zrobić badanie prostaty? Źródło: Dzień Dobry TVN Co to jest PSA i kto powinien wykonać ten test? PSA, z angielskiego Prostate Specific Antygen, to swoisty antygen prostaty. Badanie PSA służy do wykrywania raka prostaty, nawet we wczesnym stadium, gdy nowotwór nie daje jeszcze objawów. PSA bada się na podstawie próbki krwi żylnej. Poziom antygenu u zdrowych osób powinien mieścić się w normie. Norma PSA dla wieku nie jest jednakowa. Badanie krwi PSA powinni wykonać mężczyźni, którzy skończyli 40 lat, nawet jeśli nie mają objawów przerostu prostaty, ale w rodzinie wystąpiły przypadki nowotworu gruczołu krokowego. Po 50. roku życia test powinno się wykonywać regularnie raz do roku. Marker PSA oznaczyć należy przede wszystkim wtedy, gdy pojawiają się problemy z oddawaniem moczu: ból i pieczenie podczas tej czynności, częsta potrzeba mikcji (oddawania moczu) i oddawanie niewielkich ilości moczu, nietrzymanie moczu lub jego wykapywanie, konieczność oddawania moczu w nocy. Te objawy mogą świadczyć o łagodnym przeroście prostaty lub o rozwijającym się nowotworze. Często towarzyszą im także kłopoty z erekcją. Oznaczenie markeru PSA lekarz zleca również wtedy, gdy podczas badania dotykowego (palpacyjnego) wyczuje zmiany prostaty. Zobacz film: Leczenie prostaty metodą HIFU. Źródło: 36,6 PSA wolny i całkowity: normy W organizmie antygen prostaty występuje w postaci wolnej i związanej z białkami. Obie te wartości łącznie dają wynik PSA całkowitego. Określenie stężenia całkowitego antygenu jest podstawą. Gdy wyniki tego testu nie mieszczą się w normie, wykonuje się pomiar całkowitego PSA i jego frakcji wolnej. Stosunek PSA wolnego do całkowitego to badanie o większej czułości i daje bardziej precyzyjne wyniki. Przyjmuje się, że prawidłowy wynik PSA całkowitego nie powinien przekraczać 4 nanogramów na mililitr krwi (ng/ml). Jednocześnie wykazano zależność między wzrostem stężenia antygenu prostaty a wiekiem, dlatego wiek badanego ma znaczenie przy interpretacji wyników. Norma PSA całkowitego wynosi: między 40. a 49. rokiem życia do 2,5 ng/ml, między 50. a 59. rokiem życia do 3,5 ng/ml, między 60. a 69. rokiem życia do 4,5 ng/ml, między 70. a 79. rokiem życia do 6,5 ng/ml. Jeśli wynik całkowitego PSA mieści się w zakresie od 4 do 10 ng/ml, wykonuje się badanie wolnej frakcji antygenu prostaty. Zobacz film: Leczenie raka prostaty. Źródło: 36,6 Interpretacja wyników PSA: szansa zachorowania na raka To, że poziom antygenu prostaty jest podwyższony, nie oznacza, że osoba badana z pewnością ma raka stercza. Wynik PSA może być fałszywie wysoki, jeśli mężczyzna: miał wytrysk w ciągu 48 godzin poprzedzających badanie, wykonywał intensywny wysiłek fizyczny w ciągu dwóch dni przed badaniem PSA, ma łagodny przerost gruczołu krokowego, w krótkim czasie przed pobraniem krwi przeszedł badanie prostaty przez odbyt (per rectum), ma stan zapalny prostaty lub dróg moczowych, w ciągu dwóch dni przed badaniem krwi PSA miał badanie USG prostaty, przeszedł biopsję prostaty w ciągu kilku dni przed pobraniem próbki krwi, przeszedł operację usunięcia części prostaty w ciągu 6 tygodni przed badaniem PSA, zażywa leki stosowane w terapii onkologicznej. Wynik PSA może być też fałszywie niski. Dotyczy to przypadków całkowitego usunięcia prostaty, chemio- i radioterapii w przebiegu nowotworu gruczołu krokowego i usunięcia jąder. Obserwuje się też sytuację odwrotną. U niektórych mężczyzn wynik może być prawidłowy mimo rozwoju choroby. Jeśli badanie wykazało podwyższone PSA całkowite, mieszczące się w granicach od 4 do 10 ng/ml, konieczne jest wykonanie testu stężenia wolnej frakcji antygenu prostaty PSA. Określenie stosunku PSA całkowitego do wolnego PSA pozwala podjąć decyzję o wykonaniu biopsji lub dalszej obserwacji stercza w badaniach. Interpretacja PSA wolnego w odniesieniu do wysokiego poziomu PSA całkowitego jest następująca: niskie PSA wolne – duże ryzyko raka stercza, wysokie PSA wolne – małe ryzyko nowotworu złośliwego prostaty. Poziom PSA oznacza się także w trakcie leczenia onkologicznego i po jego zakończeniu. W ten sposób określa się skuteczność leczenia raka prostaty. Wysokie PSA (przekraczające 10 ng/ml) i wzrost stężenia antygenu w krótkim czasie niezależnie od wieku oznacza duże ryzyko zachorowania na raka prostaty – około 60% szans. Potwierdzić lub wykluczyć raka gruczołu krokowego można wyłącznie poprzez biopsję stercza. Przygotowanie do badania PSA Przygotowanie do badania PSA nie jest konieczne. Osoba badana nie musi być na czczo, a krew można pobrać o dowolnej porze dnia. Dla uzyskania wiarygodnego wyniku warto pamiętać o zachowaniu przerwy między badaniem dotykowym prostaty, biopsją czy dużym wysiłkiem fizycznym a pobraniem krwi do badania PSA. Mężczyzna przed testem PSA powinien też zachować wstrzemięźliwość seksualną przez dwa dni. Cena badania PSA i jego dostępność Badanie PSA jest bezpłatne, jeśli zleca je lekarz. Cena badania PSA wykonywanego prywatnie wynosi od około 30 do 60 złotych. Badanie można przeprowadzić też samodzielnie, używając testu dostępnego w aptece. Określa on jedynie, czy poziom PSA jest podwyższony, czy nie. Nie można w ten sposób poznać konkretnych wartości stężenia antygenu prostaty we krwi. Test apteczny nie jest tak wiarygodny jak test PSA z krwi. Zobacz film: Narodowość a odczuwanie bólu. Źródło: 36,6

W skrócie: Psy towarzyszą człowiekowi od wieków i są wykorzystywane w różnych aktywnościach. ️. Psy ratownicze są często używane w ratownictwie wodnym i terenowym. ️. Szkolenie psa na ratownika wymaga odpowiednich predyspozycji i cech, takich jak odwaga, inteligencja i brak agresji. ️. Psy ratownicze wodne odnajdują osoby

Historia "Serce psa" została napisana przez Bułhakowa w 1925 roku, ale z powodu cenzury nie została opublikowana za życia pisarza. Chociaż był znany w kręgach literackich tamtych czasów. Po raz pierwszy Bułhakow czyta "Serce psa" na Nikitskim Subbotniku w 1925 roku. Czytanie trwało 2 po południu, a praca natychmiast zyskała recenzje recenzentów. Zauważyli śmiałość autora, kunszt i humor tej opowieści. Porozumienie zostało już podpisane z Moskiewskim Teatrem Artystycznym o "Sercu psa" na scenie. Jednak po ocenie opowieści przez agenta OGPU, który był potajemnie obecny na spotkaniach, zakazano go do druku. Ogół społeczeństwa był w stanie odczytać "Serce psa" dopiero w 1968 roku. Po raz pierwszy historia ukazała się w Londynie i dopiero w 1987 roku stała się dostępna dla mieszkańców ZSRR. Historyczne tło pisania historii Dlaczego poddano ją tak surowej krytyce z powodu cenzury "Serca psa"? Historia opisuje czas tuż po rewolucji 1917 roku. To ostro satyryczna praca, wyśmiewająca klasę "nowych ludzi", która pojawiła się po obaleniu caratu. Złe maniery, chamstwa, bliskość dominującej klasy, proletariatu, stały się przedmiotem denuncjacji i wyśmiewania pisarza. Bułhakow, podobnie jak wielu oświeconych ludzi w tamtych czasach, uważał, że tworzenie osobowości za pomocą brutalnych środków było drogą do nikąd. Pomoże to lepiej zrozumieć "Serce psa" podsumowanie rozdziałów. Konwencjonalnie historia może być podzielona na dwie części: pierwsza mówi o psie Sharik, a druga o Sharikovie, człowieku stworzonym przez psa. Rozdział 1. Wprowadzenie Opisuje moskiewskie życie bezpańskiego psa Sharika. Podajemy krótkie podsumowanie. "Serce psa" zaczyna się od tego, że pies mówi o tym, jak jego strona gotowała się z wrzącą wodą w pobliżu kantyny: kucharz wylał gorącą wodę i uderzył psa (nazwisko czytelnika nie zostało jeszcze zgłoszone). Zwierzę zastanawia się nad swoim losem i mówi, że choć doświadcza nieznośnych bólów, jego duch nie jest zepsuty. Zdesperowany, pies postanowił pozostać w bramie, płakał. I tutaj widzi "mistrza", pies zwrócił szczególną uwagę na oczy nieznajomego. I wtedy tylko z wyglądu daje bardzo dokładny portret tej osoby: oczywiście "nie kopie nóg, ale sam się nikogo nie boi", człowiek umysłowej roboty. Ponadto nieznajomy pachnie szpitalem i cygarem. Pies czuł kiełbasę w kieszeni mężczyzny i "pełzał" za nią. O dziwo, pies otrzymuje smakołyk i znajduje imię: Ball. Tak zaczął się do niego zwracać nieznajomy. Pies podąża za swoim nowym przyjacielem, który go zaprasza. Wreszcie docierają do domu Filipa Filippovicha (dowiadujemy się imienia nieznajomego z ust portiera). Nowy znajomy Sharika jest bardzo uprzejmy dla stróża. Pies i Filip Filippovich idą na półpiętro. Rozdział 2. Pierwszy dzień w nowym mieszkaniu W drugim i trzecim rozdziale powstaje pierwsza część opowiadania "Serce psa". Drugi rozdział zaczyna się od wspomnień Sharika o jego dzieciństwie, o tym, jak nauczył się czytać i rozróżniać kolory według nazw sklepów. Jego pierwsze nieudane doświadczenie zostaje przypomniane, gdy zamiast mięsa, po zmieszaniu, młody pies posmakował izolowanego drutu. Pies i jego nowy znajomy wchodzą do mieszkania: Sharik od razu zauważa bogactwo domu Filipa Filippovicha. Spotkała ich młoda dama, która pomaga lordowi zdjąć wierzchnią odzież. Tu Philip Philippovich zauważa ranę Sharika i pilnie prosi dziewczynę Zinę o przygotowanie sali operacyjnej. Piłka przeciwko zabiegowi, on unika, próbuje uciec, popełnia pogrom w mieszkaniu. Zina i Philipp Filippovich nie potrafią sobie z tym poradzić, tu pojawia się kolejna "męska osoba", by im pomóc. Za pomocą "mdłego płynu" pies uspokaja się - myśli, że nie żyje. Po pewnym czasie piłka ożywa. Stronę pacjenta traktowano i zabandażowano. Pies słyszy rozmowę dwóch lekarzy, gdzie Philipp Philippovich mówi, że tylko uczucie może zmienić żywą istotę, ale w żadnym przypadku z powodu terroru, podkreśla, że ​​dotyczy ona zwierząt i ludzi ("czerwony" i "biały") . Philipp Philippovich karze Zinę za karmienie psa krakowską kiełbasą, a on idzie na przyjęcie gości, z rozmów, które stają się jasne, że Philipp Philippovich jest profesorem medycyny. Traktuje delikatne problemy zamożnych ludzi, którzy boją się rozgłosu. Piłka zdrzemnęła się. Obudził się dopiero, gdy do mieszkania weszło czworo młodych ludzi, wszyscy skromnie ubrani. Jest oczywiste, że profesor nie jest szczęśliwy. Okazuje się, że młodzi ludzie to nowy zarząd domu: Shvonder (przewodniczący), Vyazemskaya, Pestrukhin i Sharovkin. Przyszli zawiadomić Philipa Filippovicha o możliwym "zagęszczeniu" jego siedmio-pokojowego mieszkania. Profesor dzwoni do Piotra Aleksandrowicza. Z rozmowy wynika, że ​​jest to jego bardzo wpływowy pacjent. Preobrażenski mówi, że ze względu na możliwą redukcję pomieszczeń, nie będzie miał gdzie operować. Piotr Aleksandrowicz rozmawia z Shvonderem, po czym kompania młodych ludzi, zhańbiona, odchodzi. Rozdział 3. Pełne życie u profesora Kontynuujmy podsumowanie. "Psie serce" - 3 rozdział. Wszystko zaczyna się od obfitej kolacji podawanej przez Filipa Filippovicha i dr Bormenthala, jego asystenta. Coś ze stołu spada również na Sharika. Podczas popołudniowego odpoczynku słychać "smutny śpiew" - zaczęło się spotkanie bolszewików. Preobrażenski mówi, że najprawdopodobniej nowy rząd doprowadzi ten piękny dom do spustoszenia: kradzież jest już widoczna. Brakujące kalosze Preobrażenski nosi Shvonder. Podczas rozmowy z Bormenthalem profesor mówi jedno z kluczowych fraz, które ujawniają czytelnikowi, historię "Serce psa", o której praca: "Ruina nie ma w szafach, ale w głowach". Filip Filippovich zastanawia się, w jaki sposób niewykształcony proletariat może dokonać wielkich rzeczy, dla których sam się pozycjonuje. Mówi, że nic się nie zmieni na lepsze, o ile w społeczeństwie jest taka klasa rządząca, która zajmuje się jedynie śpiewem chóralnym. Sharik od tygodnia mieszka w apartamencie Preobrażenskiego: je dość, jest rozpieszczany przez swojego właściciela, karmi go podczas obiadów, dostaje wybaczone psikusy (rozdarta sowa w gabinecie profesora). Najbardziej ulubionym miejscem Sharik w domu jest kuchnia, królestwo Darya Pietrowna, kucharza. Pies Preobrazhensky jest uważany za bóstwo. Jedyne, co nieprzyjemnie mu się wydaje, to, jak Philippe Filipowicz wieczorami zagłębia się w ludzkie mózgi. Tego nieszczęśliwego dnia sam Sharik nie był jego. Stało się to we wtorek, kiedy profesor zwykle nie jest recepcją. Philipp Philippovich otrzymuje dziwny telefon, a zamieszanie zaczyna się w domu. Profesor zachowuje się nienaturalnie, jest wyraźnie nerwowy. Daje instrukcje, aby zamknąć drzwi, nie wpuszczaj nikogo do środka. Piłka jest zamknięta w łazience - tam dręczą ją złe przeczucia. Kilka godzin później pies zostaje przeniesiony do bardzo jasnego pokoju, gdzie rozpoznaje go w obliczu "kapłana" Filipa Filippovicha. Pies zwraca uwagę na Bormental i oczy Ziny: fałszywe, wypełnione czymś złym. Znieczulenie stosuje się do piłki i umieszcza na stole operacyjnym. Rozdział 4. Obsługa W czwartym rozdziale kulminacją pierwszej części jest M. Bułhakow. "Psi serce" to pierwszy z dwóch semantycznych szczytów - operacja Sharik. Pies leży na stole operacyjnym, dr Bormenthal odcina mu płaszcz na brzuchu, a profesor w tym czasie zaleca, aby wszelkie manipulacje z narządami wewnętrznymi były natychmiastowe. Preobrażenski jest szczerze przepraszam za zwierzę, ale, według profesora, nie ma szans na przeżycie. Po głowie brzucha i brzucha "nieszczęsnego psa" rozpoczyna się operacja: brzuch zostaje otwarty, zmieniają gruczołowy na "inny". Po kraniotomia pies prawie umiera, ale słabe życie wciąż migocze. Philipp Philippovich, który przeniknął głębię mózgu, zmienił "białą piłkę". Co zaskakujące, pies pokazał pulsujący puls. Zmęczony Preobrażenskij nie wierzy, że Sharik przetrwa. Rozdział 5. Dziennik Bormenthala Podsumowanie powieści "Serce psa", rozdział 5, jest prologiem drugiej części historii. Z pamiętnika dr Bormental dowiadujemy się, że operacja miała miejsce 23 grudnia (Wigilia). Jego istotą jest to, że Shariku przeszczepił jajniki i przysadkę mózgową mężczyzny w wieku 28 lat. Cel operacji: śledzenie wpływu przysadki na organizm ludzki. Do 28 grudnia okresy ulepszeń zmieniają się na przemian z momentami krytycznymi. Stan 29 grudnia jest ustabilizowany "nagle". Jest wypadanie wełny, kolejne zmiany następują każdego dnia: szczekanie jest modyfikowane, kończyny są rozciągnięte, uzyskuje się ciężar. 31 grudnia sylaby są wymawiane (dor). mówi "Abyrvalg." stoi na tylnych nogach, przeklina. ogon znika, mówi "pub". nabiera dziwnego wyglądu, staje się jak mężczyzna. Plotki rozchodzą się po mieście. stwierdził, że zastąpienie przysadki doprowadziło nie do odmłodzenia, ale do humanizacji. Piłka jest krótka, nieuprzejma, przeklina, nazywając wszystkich "burżujami". Preobrażenski wywnioskował z siebie. Bormental zakłada, że ​​zastąpienie przysadki mózgowej ożywiło mózg, więc piłka gwiżdże, mówi, przysięga i czyta. Czytelnik dowiaduje się również, że osobą, od której pobrano przysadkę, jest Klim Chugunkin, element aspołeczny, który był wypróbowany trzykrotnie. 17 stycznia oznaczało całkowitą humanizację Balu. Rozdział 6. Polygraph Poligrafovich Sharikov W rozdziale szóstym czytelnik najpierw zapoznaje się zaocznie z osobą, która odniosła sukces w związku z eksperymentem Preobrażenskim - tak przedstawia nas Bulgakow do opowieści. "Serce psa", którego krótkie podsumowanie jest przedstawione w naszym artykule, w szóstym rozdziale testuje rozwój drugiej części narracji. Wszystko zaczyna się od zasad pisanych przez lekarzy na papierze. Mówią o przestrzeganiu dobrego dźwięku w domu. W końcu stworzony człowiek pojawia się przed Philippem Filippovichem: jest "o małym wzroście i niesympatycznym wyglądzie", ubrany nieporządnie, nawet komicznie. Ich rozmowa zamienia się w kłótnię. Człowiek zachowuje się arogancko, niepochlebnie mówi o sługach, odmawia przestrzegania zasad przyzwoitości, w swoich rozmowach po potknięciach bolszewizmu. Osoba ta prosi Philipa Filippovicha o zarejestrowanie go w apartamencie, wybiera swoje imię i nazwisko oraz patronimikę (bierze z kalendarza). Od teraz jest Poligrafovich Sharikov Polygraph. Dla Preobrażenskiego jest oczywiste, że ta osoba jest pod dużym wpływem nowego kierownika domu. Shvonder w gabinecie profesora. Sharikov jest przepisywany w mieszkaniu (certyfikat jest napisany przez profesora pod dyrekcją komitetu domowego). Shvonder uważa siebie za zwycięzcę, wzywa Sharikova do zarejestrowania się w wojsku. Poligraf odmawia. Pozostawiony sam na sam z Bormentalem, Preobrażenski przyznaje, że jest bardzo zmęczony tą sytuacją. Przerywa je hałas w mieszkaniu. Okazało się - kot uciekł, a Sharikov wciąż poluje na nich. Zamknięty w znienawidzonym stworzeniu w łazience, organizuje w mieszkaniu powódź, odrywając kran. Z tego powodu profesor musi anulować przyjmowanie pacjentów. Po eliminacji powodzi Preobrazhensky dowiaduje się, że nadal musi płacić za potłuczone szkło Sharikov. Arogancja Polygraph osiąga granicę: nie tylko nie przeprasza profesora za kompletny bałagan, zachowuje się też bezczelnie, gdy dowiaduje się, że Preobrażenski zapłaciła za szkło. Rozdział 7. Próby kształcenia Kontynuujmy podsumowanie. "Heart of a Dog" w 7. rozdziale opowiada o próbach doktora Bormental i profesora, aby nadać Sharikovowi przyzwoite maniery. Rozdział zaczyna się od lunchu. Sharikov uczy się, jak zachowywać się przy stole, odmawiają picia. Jednak nadal pije kieliszek wódki. Philipp Filippovich dochodzi do wniosku, że Klim Chugunkin jest coraz bardziej widoczny. Sharikov oferuje udział w wieczornym przedstawieniu w teatrze. Odmawia pod pretekstem, że jest to "jedna kontrrewolucja". Sharikov wybiera wycieczkę do cyrku. Chodzi o czytanie. Poligraf przyznaje, że czyta korespondencję Engelsa z Kautsky'em, którą Shvonder mu dał. Sharikov nawet próbuje zastanowić się nad tym, co przeczytał. Mówi, że wszystko powinno być podzielone, łącznie z mieszkaniem Preobrażenskiego. W związku z tym profesor prosi o zapłatę kary za potop, popełniony dzień wcześniej. W końcu odmówiono 39 pacjentom. Filip Filippovich wzywa Sharikova, zamiast "udzielać rady kosmicznej skali i kosmicznych bzdur", aby słuchać i słuchać tego, czego nauczają jego ludzie z wykształceniem uniwersyteckim. Po obiedzie Ivan Arnoldovich i Sharikov wyjeżdżają do cyrku, upewniając się, że w programie nie ma kotów. Pozostawiony samemu sobie, Preobrażenski zastanawia się nad swoim eksperymentem. Prawie zdecydował się zwrócić Sharikovowi twarz psa, odkładając przysadkę psa. Rozdział 8. "Nowy człowiek" Sześć dni po incydencie z powodzią trwało jak zwykle. Jednak po dostarczeniu dokumentów do Sharikova, żąda od Preobrażenskiego, by zapewnili mu pokój. Profesor zauważa, że ​​jest to "praca Shvonderova". W przeciwieństwie do słów Sharikova, Filip Filippovich mówi, że opuści go bez władzy. To uspokoiło Polygraph. Późnym wieczorem, po potyczce z Sharikovem, Preobrażenskim i Bormentalem przez długi czas rozmawiają w biurze. Mówimy o najnowszych wybrykach człowieka, którego stworzyli: o tym, jak pojawił się w domu z dwoma pijanymi przyjaciółmi, oskarżył Zinę o kradzież. Ivan Arnoldovich proponuje zrobić coś strasznego: wyeliminować Sharikova. Przemienienia są silnie przeciwne. Może wyjść z takiej historii ze względu na swoją sławę, ale Bormental jest właśnie aresztowany. Ponadto, Preobrażenski przyznaje, że jego zdaniem eksperyment się nie udał, a nie dlatego, że mieli "nowego człowieka" - Sharikov. Tak, zgadza się, że w części teorii nie ma równego do eksperymentu, ale nie ma praktycznej wartości. I dostali istotę o ludzkim sercu "najbardziej kiepską ze wszystkich". Darya Petrovna przerywa rozmowę, przyniosła Sharikova do lekarzy. Zdenerwował Zinę. Bormental próbuje go zabić, Philipp Philippovich zatrzymuje próbę. Rozdział 9. Kulminacja i oddzielenie Rozdział 9 jest kulminacją i rozwiązaniem opowieści. Kontynuujmy podsumowanie. "Dog's heart" dobiega końca - to jest ostatni rozdział. Wszyscy niepokoją się utratą Sharikova. Opuścił dom, zabierając dokumenty. Trzeciego dnia pojawia się Polygraph. Okazuje się, że pod patronatem Shvondera Sharikov został mianowany szefem "departamentu oczyszczania miasta bezpańskich zwierząt". Bormenthal sprawia, że ​​Polygraph przeprasza Zinę i Daria Petrovna. Dwa dni później, Sharikov przynosi kobietę do domu, stwierdzając, że będzie z nim żyć, a wkrótce ślub. Po rozmowie z Preobrażenskim odchodzi, mówiąc, że Poligraf jest łajdakiem. Grozi zwolnieniem kobiety (pracuje jako maszynistka w swoim dziale), ale Bormental jest zagrożony, a Sharikov odrzuca jego plany. Kilka dni później, Preobrażenski dowiedział się od pacjenta, że ​​Szarikow został wydany. Po powrocie do domu Polygraph zaproszony do profesorów proceduralnych. Preobrażenski mówi, że Sharikov zabierał osobiste rzeczy i wyprowadzał się, Polygraph nie zgadza się, wyciąga rewolwer. Bormental rozbraja Sharikov, dusi i kładzie się na kanapie. Zamykając drzwi i odcinając zamek, wraca na salę operacyjną. Rozdział 10. Epilog historii Dziesięć dni po incydencie. W mieszkaniu Preobrażeńskiego pojawia się policja kryminalna z Shvonderem. Zamierzają przeszukać i aresztować profesora. Policja uważa, że ​​Sharikov został zabity. Preobrażenski mówi, że nie ma Sharikova, jest operowany pies o imieniu Szarik. Tak, powiedział, ale to nie znaczy, że pies był człowiekiem. Wszyscy goście wyglądają jak pies z blizną na czole. Apeluje do przedstawiciela władzy, traci przytomność. Goście opuszczają mieszkanie. W ostatniej scenie widzimy Sharika, który leży w gabinecie profesora i zastanawia się, czy miał szczęście spotkać kogoś takiego jak Filip Filipowicz. Transport psa samolotem jest bardzo ściśle określony i choć wiele linii lotniczych ma własne ograniczenia, to niektóre zasady są niezmienne. Jak wygląda przewóz psa w samolocie w kabinie pasażerskiej? Mały pies w samolocie w kabinie pasażerskiej może być przewożony w kontenerze. Wydaje mi się, że najlepiej dbam o swojego psa. Daję mu wysokiej jakości karmę dostosowaną do jego wieku i kondycji, regularnie go badam, podaję leki na choroby przewlekłe i suplementy. Tylko czy to wszystko sprawia, że mój pies jest zdrowy i nie ma żadnych niedoborów? Właśnie miałam okazję się o tym przekonać. Wykonałam badanie sierści psa, czyli analizę pierwiastkową EHAA. Przeczytajcie, jak to wszystko wyglądało. Badanie sierści psa – co to jest? Na początek w skrócie wyjaśnię, czym jest badanie sierści psa. To innowacyjne i zupełnie nieinwazyjne badanie diagnostyczne, dzięki któremu możemy dowiedzieć się, jaki jest poziom pierwiastków odżywczych – ale i toksycznych – w organizmie naszego pupila. Na podstawie wyników odbywamy rozmowę z konsultantem, czyli wykwalifikowanym specjalistą żywienia zwierząt. Wówczas możemy dowiedzieć się o swoim psie bardzo wiele! Nie tylko, co mu może dolegać (mimo że nie ma jeszcze żadnych objawów choroby), ale też jak zmodyfikować jego dietę, by poprawić stan zdrowia i kondycję zwierzaka. A więc po kolei… Najpierw weszłam na stronę PetsDiag. W zakładce „sklep” zamówiłam zestaw EHAA, czyli pakiet, który miał przyjść do mnie kurierem i służyć do pobrania próbki sierści do badania. Ale zestaw EHAA, który kupiłam, to tak naprawdę nie tylko badanie sierści psa w laboratorium, ale także konsultacja wyniku, która odbywa się na samym końcu. To ważne, bo – jak się później okazało – sam wykaz ilości pierwiastków w organizmie psa jest czytelny, ale dla specjalisty. Rejestracja i zamówienie W oczekiwaniu na pakiet do pobrania próbki, weszłam na stronę PetsDiag. Tam się zarejestrowałam i założyłam konto – wystarczyło podać imię, nazwisko i adres e-mail. Zaraz po otrzymaniu potwierdzenia na maila, otrzymałam dostęp do mojego panelu PetsDiag. Znalazłam tam zakładkę „moje zwierzaki”, gdzie dodaje się profil psa, którego chcemy zbadać. Oczywiście można mieć kilka psów i wszystkim założyć profile, jeśli tylko ktoś ma taką wolę. Jakie informacje o psie umieszcza się w profilu? Tak naprawdę zupełnie podstawowe, potrzebne do identyfikacji zwierzaka – imię, wiek, rasa, waga, płeć. Można też dodać zdjęcie. Tajemnicza koperta Wkrótce po tym, jak zamówiłam pakiet i założyłam konto, kurierem przyszła koperta. W środku były materiały z informacjami o samym badaniu, a także najważniejsze – plastikowy woreczek na sierść. Oczywiście do tego obrazkowa, czytelna instrukcję, jak tę sierść pobrać i w jakiej ilości. A poza tym mała koperta na umieszczenie w niej woreczka z próbką i odesłanie do laboratorium. Wszystko to dokładnie przeczytałam, a potem zabrałam się za pobieranie próbki. Czekałam na moment, gdy mój pies będzie spokojnie leżał, by cały proces przeprowadzić sprawnie i bezstresowo. Pasek sierści wycina się psu przy samej skórze. Można ją pobrać z łopatki lub pachwiny, ale wybrałam łopatkę. Do wycinania użyłam małych, ostrych nożyczek do paznokci. Całe to „pobieranie próbki” nie trwało długo, a pies – nagrodzony za grzeczne leżenie przysmakami – wyglądał na bardzo zadowolonego. Oczekiwanie na wynik Potem wystarczyło zakleić kopertę z próbką w środku, dołączyć wypełniony formularz z informacjami o psie i wysłać na badanie sierści psa, jak zrobiłam. Wiedziałam, że na wyniki będę musiała czekać od 3 do 4 tygodni. Ale byłam spokojna, że wszystko odbywa się zgodnie z planem, bowiem na bieżąco dostawałam powiadomienia mailowe od PetsDiag o tym, co się dzieje. Gdy do laboratorium dotarła próbka, również dostałam o tym informację. A także potem, gdy sierść została już przebadana (po 4 tygodniach), a ja mogłam umówić się na konsultację. Podczas tych 4 tygodni oczekiwania na wynik, dostałam też zadanie wypełnić „wywiad środowiskowy”. Zakładka o tej nazwie znajduje się w panelu PetsDiag. Jest tam sporo szczegółowych pytań, na które odpowiedzi będą istotne dla konsultanta. Dowie się on z tego wywiadu tego, czy nasz pies jest wykastrowany, na jakim terenie mieszka, jak jest karmiony, na jakie choroby cierpi, w jakiej jest kondycji, jak wygląda jego sierść. Wypełnienie tego trochę zajmuje, ale jest ważne. A przy okazji urozmaica czas oczekiwania na wynik. Wówczas do lekarza weterynarii powinniśmy zgłosić się jak tylko zauważymy niepokojące, przedstawione wyżej objawy. Pasożyty zewnętrzne u psa - co warto o nich wiedzieć? Robaki u psa mogą występować nie tylko w jego organizmie. Równie często okazuje się, że zaatakowana przez pasożyty została skóra oraz sierść zwierzęcia. Dla psów czas płynie szybciej. Nasz 2-letni pupil to rozbrykany 22-letni (ludzki) młodzieniec. A 12-letnia sunia to stateczna, 70-letnia matrona. Przynosząc do domu rozkosznego malucha powinniśmy mieć świadomość, że kilkanaście lat, jakie z nami spędzi, to dla pieska całe życie: od szczenięcia do trudnej starości. Dla nas to jedynie fragment ludzką i psią, oprócz chorób i niedołężności, najbardziej łączy jedno: uzależnienie od innych. W tym wypadku od nas. FOT. 123RFPSIA STAROŚĆ. Początki tego procesu znamionują pierwsze siwe włosy na pyszczku ulubieńca. Pogarsza się wzrok zwierzęcia, a następnie słuch. Pojawiają się problemy ortopedyczne, słabnie rok życia psa to około 14 lat życia człowieka. Następny rok liczymy jako 7 lat. Niektórzy naukowcy nie rozdzielają jednak tych dwóch pierwszych lat, ogólnie szacując, że pies 2-letni jest dorosły i porównuje się go do człowieka około 21-23-letniego. Wraz z ukończeniem drugiego roku życia czworonoga, każdy kolejny rok to mniej więcej 5 lat życia człowieka. Psy żyją przeciętne od 12 do 15 lat, rzadziej do 16 lub 18. Jak się starzeją? Podobnie jak ludzie, tyle że w szybszym tempie. Psy duże oraz olbrzymie starzeją się znacznie szybciej niż psy małe. Ośmioletni pekińczyk czy posokowiec bawarski są zwierzętami w pełni sił, ale ich rówieśnik dog niemiecki czy rottweiler to już psy stare. Można powiedzieć, że to, jak długo będzie żył pies, zależy od jego rasy, wielkości, predyspozycji genetycznych do poszczególnych chorób, zdarzeń losowych, ale także od tego, jakie warunki życia zapewni swojemu pupilowi opiekun. Starość zauważamy zwykle wówczas, gdy na pyszczku naszego czworonoga pojawia się siwizna. Etap starzenia zaczyna się jednak wcześniej. Opiekuna powinien zaniepokoić spadek aktywności psa, który objawia się mniejszym zainteresowaniem otoczeniem, mniejszą chęcią do zabaw i chwalenia się swymi umiejętnościami. Pies, który był dotąd aktywny, staje się spokojniejszy. Coraz wolniej się porusza i coraz więcej śpi. Jego miska nie jest już opróżniana w ekspresowym tempie, czasem nasz piesek, odznaczający się do tej pory niezłym apetytem, nie dojada nawet posiłku do końca. Przyczyną może być częściowa utrata smaku i węchu (możemy wówczas posiłek podgrzać, co zwiększy jego aromat), ale także choroby zębów i dziąseł utrudniające gryzienie i sprawiające ból. Nieleczone objawiają się nie tylko brzydkim zapachem z pyska, ale mogą prowadzić do chorób serca i nerek (szkodliwe bakterie gromadzą się na chorych dziąsłach). Z wiekiem nasz pies staje się też bardziej wrażliwy na zmiany temperatury. Zimno, deszcz, upał, które w młodości nie były przeszkodą do radosnych długich spacerów, teraz zniechęcają czworonoga do wyjścia za próg domu. W czasie letnich przechadzek szybko się męczy i dużo odpoczywa na trawie w cieniu drzew. Zimą marznie, więc sprawmy seniorowi odpowiednie ubranko. Objawem starzenia może być także problem z wypróżnianiem się, uwagę trzeba więc zwrócić na jedzenie podawane czworonogowi. Dieta powinna być lekkostrawna, dostosowana do potrzeb starzejących się psów, może zawierać łatwo przyswajalne białka oraz zwiększone dawki witamin. I nie dopuszczajmy do otyłości ulubieńca - nadmiar kilogramów może stać się przyczyną wielu chorób. Starzejący się pies może też pić coraz więcej wody i częściej załatwiać potrzebę fizjologiczną. Zwiększone zapotrzebowanie na płyny może być związane z początkami cukrzycy, ale zwykle bywa wynikiem fizjologicznego dostosowywania do powolnej utraty wydolności mogą dotyczyć też wzroku. Większość psów gorzej widzi, zdarza się występowanie takich chorób jak zaćma czy jaskra starcza. Na starość problemem są także schorzenia ortopedyczne - zwyrodnienie kręgosłupa czy chrząstek stawowych. U starzejących się psów stwierdza się także osłabienie mięśni, niedosłuch, mogą pojawić się zaburzenia kardiologiczne: niewydolność krążenia, nadciśnienie, zaburzenia przewodzenia w mięśniu sercowym. Małe psy mają tendencję do niedomykania się jednej z zastawek, duże - do kardiomiopatii, czyli powiększenia mięśnia sercowego. Jak rozpoznać ten problem? Pies może mieć trudności z oddychaniem, może kaszleć(np. po przebudzeniu lub gdy się czymś podnieci), ma mniej siły, jest słabszy, a niektórym zwierzakom zdarzają się również omdlenia. U psich seniorów częste są również schorzenia onkologiczne związane z nowotworami jajników, jąder, wątroby, płuc, śledziony lub kości. Starzeje się także mózg naszego przyjaciela, co może prowadzić do zmian w psychice. O zmianach w mózgu świadczą takie zachowania jak dezorientacja (problem z rozpoznawaniem miejsc, ludzi, zagubienie w znanym otoczeniu), zaburzenia snu (brak snu w nocy, ale częstsze drzemki w ciągu dnia), pogorszenie kontaktu z właścicielem (pies bez entuzjazmu reaguje na propozycję zabawy, pojawienie się znanych mu osób), zaburzenia zachowań wyuczonych (np. brak kontroli oddawania moczu i kału). To przygnębiające patrzeć na niedołężność psa, który jeszcze tak niedawno był szczenięciem. Ale czasu zatrzymać się nie da. Wszystko, co możemy ofiarować staremu przyjacielowi, to troskliwa opieka i miłość. [email protected] Zanim dowiesz się jak wytresować własnego pupila zapoznaj się z 10 przykazaniami. Unikaj Agresji Podejdź odpowiednio do psychiki psa – krzyczenie, bicie ani zastraszanie nie pomoże, a sprawi na pewno że pies stanie się agresywny i zamiast słuchać Twoich komend będzie robił Ci na złość lub przestanie reagować na Twoje słowa. Tresura psa to także … W pierwszą niedzielę października obchodzimy Dzień Pamięci o Zmarłych Zwierzętach. To szczególny czas na refleksję i rozmowę o śmierci. Podejrzewam, że nie można być w 100% przygotowanym do śmierci przyjaciela i dla każdego proces umierania i żałoby będzie przebiegał inaczej. Jednak wiedza na temat samej śmierci, funkcjonowania organizmu oraz psychologii pomoże zadbać jak najlepiej o psa i nas samych w tym trudnym czasie. Według mnie jest to wiedza obowiązkowa dla każdego opiekuna psa (i innego zwierzęcia). W artykule znajdziesz odpowiedzi lekarza weterynarii i psychologa na trudne pytania, które zadają sobie opiekunowie psów w momencie, gdy pies starzeje, się choruje i umiera. Spis treści: Jak rozpoznać, że pies umiera? Objawy śmierci psa Co zrobić, żeby było mu łatwiej w ostatnich dniach i tygodniach? Kiedy podjąć decyzję o uśpieniu psa? Czy zostać z nim do drugiego zastrzyku czy wyjść po pierwszym? Jak sobie poradzić ze stratą i uczuciem pustki po odejściu psa? Kiedy powinniśmy szukać pomocy profesjonalnej? Czy osoby po stracie psa korzystają z pomocy psychologicznej? Co można poradzić bliskim osoby, której pies odszedł? Grupa wsparcia po stracie psa Jak rozpoznać, że pies umiera? Jakie są objawy śmierci psa? Natalia Strokowska, lekarz weterynarii: Skupmy się przede wszystkim na psach starszych i chorujących przewlekle. Umieranie zwierzęcia to proces, który trwa i przebiega stopniowo. W stanach nagłych, o nadostrym przebiegu, stan psa może się pogorszyć w ciągu godzin lub nawet minut. Faza przygotowania do umierania trwa około 3 tygodni, zaś finałowa faza aktywnego umierania to średnio około 3 jak u ludzi, większość przyczyn śmierci to niewydolność krążeniowo-oddechowa. Faza przygotowania do umierania trwa około 3 tygodni, zaś finałowa faza aktywnego umierania to średnio około 3 dni. W pierwszej kolejności zwierzę traci zainteresowanie otoczeniem i ludźmi, mniej reaguje na swoje imię i nie chce wychodzić na zewnątrz. Nie interesuje się ulubionym jedzeniem i zabawkami, nie chce się bawić. Może nawet przestać całkowicie reagować na Ciebie i Twoją rodzinę. Jest to związane z osłabieniem funkcji mózgu, co może też skutkować otępieniem. Zwierzę sprawia wrażenie jakby było oderwane od rzeczywistości, w swoim świecie. To może trudne. Należy pamiętać, że mimo takiego stanu, zwierzę nadal czuje do nas to co wcześniej, tylko nie ma siły nam tego okazać jak dawniej. Następnie pojawia się utrata energii i olbrzymie zmęczenie. Pies zaczyna zalegać w legowisku, mniej chętnie się rusza, szuka cichego i spokojnego miejsca. Niekoniecznie jest to jego dotychczas ulubione legowisko. Czasem pies nie ma siły nawet unieść głowy. Jeśli nadal się porusza, tylko robi to wolniej, może być to po prostu oznaka starzenia się lub przewlekłej choroby. Jest to moment aby porozmawiać z lekarzem weterynarii i odróżnić te dwa zjawiska. Kolejną sprawą jest utrata kontroli oddawania moczu i kału. Zwierzę może załatwiać się na legowisko, bo po prostu nie ma siły wstać. Jeśli taka sytuacja ma miejsce, zrób wszystko aby utrzymać zwierzę w czystości – pomogą pampersy i regularnie zmieniane podkłady oraz mycie zwierzęcia. Nie dopuść aby powstały odleżyny i owrzodzenia, które od razu ulegają zakażeniu. Umierający pies może również całkowicie utracić apetyt. Nieważne, że podasz mu ulubione smaczki, może nie chcieć jeść w ogóle, tak samo pić. Im bliżej do momentu śmierci, tym mniej zwierzę chce jeść. Jeśli pies przestał całkowicie jeść, jest spora szansa że jesteśmy blisko końca. Organy wewnętrzne powoli przestają działać, organizm przestaje potrzebować wody i pożywienia, spada apetyt, zaś w przypadku jedzenia mogą pojawić się wymioty lub biegunka. Pies chudnie i staje się odwodniony. Pomaga tutaj podawanie płynnego pokarmu i wody strzykawką w domu. Zwierzęta hospitalizowane karmimy przez sondę. Spadki apetytu i pragnienia u starszych zwierząt – to moment aby udać się do lekarza i zbadać zwierzę. Pamiętaj, aby nigdy nie zmuszać zwierzęcia do jedzenia lub picia. Czasem pojawiają się spadki apetytu i pragnienia u starszych zwierząt i nie oznacza to od razu umierania. To moment aby udać się do lekarza i zbadać zwierzę. Ostatnia faza to utrudnione lub spłycone oddychanie. Może pojawić się duszność lub nieregularny oddech albo czas między wdechem lub wydechem wydłuża się lub skraca. Im więcej wymienionych wyżej objawów, tym bliżej śmierci. Jeśli Twój pies osiągnie starszy wiek i przejawia kombinację wspomnianych symptomów, jest spora szansa, że zbliża się do śmierci. Najlepszą decyzją jest wizyta u lekarza, który w samym badaniu klinicznym, bez dodatkowych testów jest w stanie stwierdzić, czy zwierzę jest po prostu chore, czy umiera. Nasz pies w ostatnich tygodniach i dniach życia jest otoczony opieką weterynaryjną, ma dostosowany do swoich potrzeb dom, przebywamy obok niego najczęściej jak to możliwe. Czy możemy zrobić coś więcej? Co zrobić, żeby było mu łatwiej? Natalia Strokowska, lekarz weterynarii: Przede wszystkim zadbać o odpowiednią ochronę przeciwbólową i paradoksalnie… zostawić w spokoju, jeśli tego potrzebuje. W tych ostatnich dniach zwierzę instynktownie może nie chcieć mieć z nami stale kontaktu. Jego naturalnym zachowaniem jest chęć schowania się w bezpiecznym miejscu. Jeśli jednak Twój pupil potrzebuje kontaktu i szuka Cię wzrokiem, to bądź przy nim, głaszcz delikatnie, mów spokojnym i pewnym głosem, że wszystko będzie w porządku. Okazuj mu dużo miłości i uwagi. Nie narażaj go jednak na dodatkowy stres, czyli np. kontakt z nowymi zwierzętami, ludźmi czy małymi dziećmi. Niepłakanie przy zwierzęciu zdecydowanie wpłynie na jego mniejszy stres w ostatnich czy kot odczuwa nasze emocje i nietrudno sobie wyobrazić, że jeśli cały czas płaczemy, jesteśmy roztrzęsieni, w rozpaczy, to zwierzę będzie również tym bardzo przejęte. Jeśli umiemy się powstrzymać lub jakoś udaje nam się poradzić sobie emocjonalnie i nie płakać przy zwierzęciu, to zdecydowanie wpłynie to na jego mniejszy stres w ostatnich dniach. Warto też pamiętać, że zwierzęta chorujące długo, wycieńczone i wychudzone marzną dokładnie tak jak chorzy, starsi ludzie. Trzeba zapewnić im komfort i odpowiednią temperaturę. Kiedy wiemy, że zbliża się moment pożegnania i podejmujemy decyzję o uśpieniu zwierzęcia, polecam moim klientom, aby nie żałowali przysmaków swoim pupilom… kabanosy, klopsy, bekon, hamburgery i inne “zakazane smaczki”. To jest moment, kiedy możemy zwierzakowi dogodzić bez obawy. Niech zapamięta ostatnie chwile swojego życia jak najlepiej. Jak rozpoznać, że moment pożegnania już się zbliża? Kiedy podjąć decyzję u uśpieniu zwierzęcia? Natalia Strokowska, lekarz weterynarii: Kluczowe w tej sytuacji jest określenie, jak silny ból odczuwa zwierzę i czy jego jakość życia jest dla nas akceptowalna. Do oceny skali bólu stosujemy zmodyfikowaną skalę bólu Glasgow, w której lekarz lub opiekun ocenia następujące kwestie: Zachowanie zwierzęcia – spokojne, pojękuje, powarkuje, wyje. Jeśli zwierzę ma ranę lub bolesną okolicę, to czy ją ignoruje, patrzy na nią, liże, pociera, wygryza. Jeśli bierzemy psa na smycz, to jak wygląda chód? Normalny, kuleje, wolny lub niechętny do ruchu, sztywny, odmawia ruchu. Jeśli zwierzę ma bolesną okolicę lub ranę i poddamy ją lekkiemu naciskowi, to pies nic nie robi, rozgląda się, wzdryga się, warczy lub chroni okolicę, chce ugryźć, wyje. Pies ogólnie jest szczęśliwy i rozbrykany, cichy, nie reaguje na otoczenie, zdenerwowany lub zalękniony, otępiały lub nie reaguje na stymulację. Jak ogólnie oceniasz komfort psa? Dobrze, nie może znaleźć swojego miejsca, jest niespokojny, ma wygiętą pozycję lub jest tkliwy, sztywna pozycja. Punkty w każdej kategorii sumuje się od 0 do 5 (w niektórych kategoriach do 3 lub 4) – łącznie 20 (jeśli nie można ocenić zachowania zwierzęcia w ruchu) lub 24. Jeśli pies zdobędzie 5/20 lub 6/24 punkty, to konieczne jest podanie środka przeciwbólowego. Jeśli ból jest silny i przewlekły, zwierzę nie reaguje na leczenie, to należy z lekarzem porozmawiać na temat komfortu zwierzaka i rozważyć humanitarną eutanazję. To bardzo proste rozwiązanie daje nam kluczowe informacje na temat komfortu psa i konieczności podjęcia dalszych decyzji. Ocena bólu to jedno, zaś akceptowalna jakość życia podopiecznego dla różnych osób ma różne znaczenie. Jeden opiekun zdecyduje się na eutanazję, kiedy jego pies nie daje rady wstawać i załatwiać się sam i opiekun nie da rady znosić go na dół po schodach. Inny będzie walczyć znacznie dłużej i ma np. dom, więc zwierzę będzie mogło żyć dalej na wózku. Należy rozważyć wszystkie opcje, przede wszystkim z uwzględnieniem dobra samego zwierzęcia. Część opiekunów niestety ignoruje objawy bólowe lub nie umie ich rozpoznawać, dlatego zwierzę narażone jest na przewlekłe cierpienie i ból. Co ważne, eutanazja jest też jedną z opcji którą właściciel powinien usłyszeć szczególnie, jeśli diagnoza jest niepomyślna. Wspólne ustalenie z lekarzem momentu, w którym rezygnujemy z dalszej uporczywej terapii jest kluczowe dla procesu oswajania się ze śmiercią zwierzęcia i procesu wejścia w żałobę. Mentalne przygotowanie do eutanazji wymaga czasu i jest łatwiejsze, kiedy mamy chociaż kilka dni na przemyślenie. Podjęliśmy decyzję o eutanazji. Dla psa i dla nas lepiej być z nim do końca, czy wyjść przed drugim zastrzykiem, który odbiera życie? Katarzyna Sokołowska, psycholog: Eutanazja to bardzo bardzo przykre doświadczenie. Myślę, że dla człowieka o przeciętnej wrażliwości jest to przeżycie związane z skrajnymi emocjami, skrajnym bólem i skrajną rozpaczą. Sądzę, że nie ma tu jednej słusznej odpowiedzi, każdy musi zdecydować w zgodzie ze sobą i swoimi możliwościami. Osobiście uważam, że mimo iż jest to sytuacja ekstremalnie bolesną według mnie, to warto być z przyjacielem do końca. Natalia Strokowska, lekarz weterynarii: Gorąco zachęcam, aby opiekunowie jednak byli ze swoim psem do samego końca. Zwierzęta pozostawione same mają tendencję szukania wzrokiem swojego opiekuna i do stresu, a czasem wręcz lęku w nowym otoczeniu, szczególnie tak stresującym jak gabinet weterynaryjny. Jeśli bycie przy Twoim pupilu to dla ciebie za dużo (miałam takich opiekunów), to chociaż zostań z nim aż zaśnie po podaniu premedykacji. Staram się edukować opiekunów, że dobrze, aby ostatnią rzeczą jaką widziało w swoim życiu zwierzę, jest twarz ukochanego opiekuna. Dobrze, aby ostatnią rzeczą jaką widziało w swoim życiu zwierzę, jest twarz ukochanego opiekuna. Lekarz weterynarii zawsze powinien dać wybór opiekunowi. Co ważne, lekarz weterynarii zawsze powinien dać wybór opiekunowi i niedopuszczalne jest wypraszanie go na czas podania zastrzyku, który odbiera życie. Powinien również uszanować jego decyzję, jeśli nie chce zostać, i nigdy nie powinien tego nie komentować czy nadawać wydźwięk emocjonalny. Nie mamy prawa krytykować i niezgodne z etyką lekarską jest komentowanie decyzji opiekuna psa. Mając na względzie dobro zwierzęcia, zawsze delikatnie namawiam do zostania przy psie do końca. Nigdy jednak nie naciskam na siłę i szanuję zdanie mojego klienta. Paradoksalnie, to właśnie zostanie przy zwierzęciu do samego końca i fizyczne, namacalne doświadczenie jego śmierci, bycie przy nim przez cały czas sprawia, że to opiekun lepiej przyjmie tę sytuację i bardziej pogodzi się ze stratą pupila. Kluczowe w procesie przeżywania żałoby jest przejście tego procesu wspólnie pod opieką lekarza weterynarii. Podkreślam, że jeżeli lekarz weterynarii krytykuje, szantażuje, wyśmiewa itp. opiekuna, to trzeba zmienić lekarza. Ma on prawo podać merytoryczne argumenty i odmówić eutanazji w przypadku braku przesłanek medycznych, ale nigdy nie ma prawa sprawiać że np. czujemy się winni. Jak sobie poradzić ze stratą i uczuciem pustki po odejściu psa? Katarzyna Sokołowska, psycholog: Coraz częściej, gdy słyszę tego typu pytanie, mam wrażenie, że za tym się kryje komunikat „co zrobić by tego uczucia nie było”. A za tym może stać przekonanie, że to źle, że trudne uczucia się pojawiają (nawet w trudnych sytuacjach) i trzeba coś zrobić, żeby się ich pozbyć. Myślę, że to podstawowy błąd niosący za sobą ryzyko nieprzeżycia żałoby i tłumienia uczuć. Może uzyskać odpowiedź typu „weź sobie nowego psa”. Fakt, to prawdopodobnie spowoduje, ze uczucie pustki zastąpią inne, przyjemne uczucia, ale absolutnie nie można uznać, że przeżyliśmy żałobę, że pomieściliśmy w sobie uczucia, które pojawiły się na skutek doświadczonej straty, że otworzyliśmy się na smutek, złość i żal. Warto mimo wszystko otworzyć się na to co się dzieje, na smutek, żal, tęsknotę. Najprościej rzecz ujmując, warto mimo wszystko otworzyć się na to co się dzieje, na smutek, żal, tęsknotę. To trudne uczucia, ale adekwatne i nie oznaczają, że z osobą, która doświadczyła straty, dzieje się coś złego. To normalna i adekwatna reakcja. Mnie jako psychoterapeutę zawsze bardziej niepokoi, gdy osoba, która doświadcza starty, nie przeżywa nic na ten temat, gdy mówi, że takie jest życie i trzeba iść dalej. To jest dużo bardziej niepokojące. Myślę, że po utracie kogoś bliskiego, nieważne czy to pies czy istota ludzka, zawsze ważne jest korzystanie ze wsparcia bliskich osób. Rozmowa pomaga. Jeśli żyjemy tak, by budować kapitał społeczny, tworzymy relacje bliskie, to z pewnością znajdziemy kogoś, kto po prostu nad wysłucha. Nie będzie radził, nie będzie proponował rozrywek by gasić uczucia, które się pojawiają, ale po prostu będzie obok i będzie nam towarzyszył. Jak rozpoznać moment, w którym powinniśmy szukać pomocy profesjonalnej, bo nie poradzimy sobie sami z odejściem psa? Katarzyna Sokołowska, psycholog: Mimo wszystko, to dość trudne pytanie, ponieważ bardzo trudno generalizować kwestie dotyczące ludzkich uczuć. Każdy proces przeżywania żałoby jest inny, tak samo jak różni są ludzie. Są oczywiście teoretycznie opisane fazy żalu po stracie, ale i tak każdy przeżywa to doświadczenie indywidualnie. Dlatego coś, co powinno nad zaniepokoić w przypadku jednej osoby, wcale nie musi być powodem do alarmu u innej. Mówi się, tak książkowo, że żałoba trwa rok. Potem, gdy trwa dłużej, mówi się o depresji, ale byłabym tu jednak ostrożna z tego typu diagnozą. To jak przeżywamy żałobę, zależy od wielu czynników, od tego, jaki w ogóle mamy kontakt ze sobą, z uczuciami, jaką mamy zdolność do znoszenia, przeżywania, a na końcu akceptacji tego co nieprzyjemne. Są ludzie, którzy po trudnym zdarzeniu „otrzepują się” i idą dalej mówiąc „takie jest życie”. Są tacy, którzy płaczą, tęsknią, złoszczą się, potrzebują na to trochę czasu, ale ostatecznie dzięki temu potrafią pogodzić się z tym co się stało. Są i tacy, którym przychodzi to z wielkim trudem, czasami może skutkować depresją. Jesteśmy różni, różnie wyposażeni, różnie doświadczeni, różnie przygotowani do życia, mamy różne narzędzia i umiejętności by radzić sobie z przeciwnościami losu. Jeśli ktoś ma tych zasobów mniej i jest mu szczególnie trudno, jeśli znacznie proces się przeciąga i widać duże zmiany w funkcjonowaniu codziennym osoby, wtedy być może sytuacja będzie wymagać profesjonalnego wsparcia. Sądzę jednak, że to będzie dotyczyło tych osób, które już wcześniej miały problemy ze sobą, bądź stan depresyjne i u których śmierć psa była jedynie „kropka nad i”. Być może są to osoby, które już wcześniej powinny szukać dla siebie pomocy. Na ogół przeżycie straty psa u osób, które nie mają trudności natury psychologicznej, choć jest procesem trudnym i bolesnym nie wymaga interwencji profesjonalnej. Cierpienie wtedy, gdy się na nie otworzymy ma swój koniec. Ważne by tego nie blokować. Sama żałoba może być punktem wyjścia do pracy nad innymi kłopotami, np. z budowaniem bliskich relacji. Osobiście myślę, że jeśli mamy obok prawdziwych przyjaciół, z którymi możemy dzielić rozpacz, którzy nas kochają i akceptują, wsparcie profesjonalne nie będzie konieczne. Między innymi dlatego tak ważne jest, by dbać o przyjaźnie i ludzi obok nas. Trudno liczyć na kogoś jeśli sami z siebie nigdy mu nic nie daliśmy. Jesteśmy w kłopocie i okazuje się, że nie ma obok nikogo kto może czy chce nas wesprzeć, wtedy ludzie szukają terapeuty. Tylko taki stan rzeczy wynika z innych trudności osobistych. Wtedy sama żałoba może być punktem wyjścia do pracy nad innymi kłopotami, np. z budowaniem bliskich relacji. Czy to jest powszechne, że osoby po stracie psa korzystają z pomocy psychologicznej? Katarzyna Sokołowska, psycholog: W ogóle nie jest powszechne. Pracuje od kilkunastu lat jako psycholog i jeszcze się z tym nie spotkałam. Oczywiście, że zdarzało mi się, że ktoś będący już w procesie psychoterapii w trakcie tego procesu traci psa i nigdy nie opuszczam takiej osoby w bólu i cierpieniu jakiego doświadcza w związku z tą utratą. Uważam, że skoro nasze relacje z psami trwają często po kilkanaście lat, poświęcamy swój czas, podporządkowujemy niejednokrotnie nasze życie psu, to śmierć psa nie jest mniej istotnym wydarzeniem niż wiele innych, którymi zajmujemy się na terapii. Staram się być uważna, obecna i rozumiem uczucia jakie się wówczas pojawiają. Zawsze uważam takie wydarzenie podczas terapii jako ważne i godne by się nim zająć jeśli mój klient tego potrzebuje. Osoba, która straciła psa, bywa niezrozumiana przez otoczenie. Dla innych to „tylko pies”, dla niej to członek rodziny. Jak się w tym odnaleźć? Jak to komunikować otoczeniu i czy w ogóle to robić? Katarzyna Sokołowska, psycholog: Dla takich osób, które nie mają swojego kochanego zwierzaka, ból i cierpienie po utracie psa może faktycznie być dziwaczne. Ktoś kto jeszcze wierzy w to, że zwierzęta nie mają uczuć, ktoś kto nie widzi w nich czujących i przeżywających istot może okazać brak zrozumienia. Jeśli z jakiego powodu jesteśmy pewni, że nie zostaniemy zrozumiani przez kogoś, to może nie musimy mu się zwierzać, bo właściwie czemu miałoby to służyć. O osobistych sprawach zawsze warto rozmawiać z ludźmi którym ufamy, z przyjaciółmi, z kimś kto ma podobne doświadczenia i wiemy, że będzie w stanie nas zrozumieć. Nie jest powiedziane przecież, że z każdym się o wszystkim rozmawia i każdy musi nas zrozumieć, stąd tak ważne wcześniej wspomniane budowanie dobrych relacji z ludźmi. Z doświadczenia również wiem, że miłośnicy zwierząt mają podobnych znajomych, są na różnego rodzaju forach czy grupach tematycznych i tam z pewnością jest miejsce, gdzie można się ze śmiałością dzielić swoim przeżyciem. Tu zaproszę Cię do prowadzonej przez grupy na Facebooku: Po stracie psa – za tęczowym mostem Co można poradzić bliskim osoby, której pies odszedł? Jak ją traktować, co do niej mówić, czego nie mówić? Katarzyna Sokołowska, psycholog: Przede wszystkim przychodzą mi na myśl dwie rzeczy: akceptacja i zrozumienie. Nie negujmy, nie dajmy złotych rad, co zrobić żeby się nie smucić, bo one są zaprzeczeniem akceptacji stanu w którym znajduje się ta osoba. Darujmy sobie teksty typu „tak musiało być”, „taka jest kolej rzeczy”, darujmy sobie rady o wzięciu kolejnego psa, nie zachęcajmy tym takiej osoby by odrywała się od uczuć, które przeżywa. Przeciwnie, dajmy jej przestrzeń na nie, wysłuchajmy, przytulmy, bądźmy. Zobacz też: Grupa wsparcia po stracie psa Zapraszam do dołączenia do grupy zamkniętej na Facebooku: Po stracie psa – za tęczowym mostem Będąc w tej grupie i czytając wszystkie posty jest trochę lżej. Jakie to piękne, że jest tylu ludzi, którzy tak jak ja bezgranicznie kochają swoje psy i traktują ich jak członka rodziny, towarzysza życia, przyjaciela. I właśnie takie podejście sprawia, że utrata tak bardzo boli 😢. Dziękuję pani Natalii Strokowskiej i pani Katarzynie Sokołowskiej za rozmowę, wyczerpujące i pomocne odpowiedzi. Dziękuję Esthima, bez której pomocy i inicjatywy nie powstałby ten artykuł. Dziękuję członkom grupy „Po stracie psa – tęczowy most” za wskazówki dotyczące pytań wykorzystanych w artykule. Zapraszam do podzielenia się przemyśleniami w komentarzach i na blog@ Esthima to specjalistyczny ośrodek dedykowany kremacji zwierząt towarzyszących. Został otwarty w Rudzie Śląskiej w czerwcu 2019 roku. Zapraszam do odwiedzenia strony internetowej i profilu na Facebooku Ośrodek kremacji zwierząt towarzyszących Esthima w Rudzie Śląskiej Godne pożegnanie właściciela z ukochanym zwierzęciem – „z troską do samego końca”. W trudnych chwilach, kiedy ukochane zwierzę odchodzi, Esthima służy właścicielom zwierząt pomocą i doświadczeniem w organizacji pożegnania pupila. Wybudowany został specjalistyczny ośrodek dedykowany kremacji zwierząt w Rudzie Śląskiej. Dzięki wsparciu Esthima właściciele zwierząt będą mogli zachować najlepsze wspomnienia wspólnie spędzonych z nimi lat. Esthima walczy o godne traktowanie zwierząt po śmierci. Najważniejsze dla Esthima są szacunek dla zwierząt i empatia dla uczuć ich właścicieli wobec poniesionej straty. Esthima pomaga w zorganizowaniu pożegnania ukochanego zwierzęcia – pożegnania godnego uczucia jakim było darzone. Esthima należy do francuskiej grupy La Compagnie des Vétérinaires, która powstała we Francji z inicjatywy lekarzy weterynarii – od ponad 20 lat działa na rzecz zwierząt oraz tych, którzy je kochają, oferując usługi godnej kremacji zwierząt towarzyszących. Dla Esthima zwierzę zarówno za życia, jak i po śmierci zasługuje na należyte traktowanie, a właściciele mają prawo pożegnać je z godnością i szacunkiem. Wartości, które wyznaje cały zespół Esthima i które są kodeksem działań Esthima to: szacunek: dla ludzi, zwierząt i środowiska doświadczenie: od 20 lat firma wykorzystuje strategię ciągłego doskonalenia, wdrażając w ośrodkach kremacyjnych ulepszenia i wprowadzając nowe rozwiązania logistyczne i technologiczne zaufanie: weterynaryjny kod genetyczny firmy, to właśnie lekarze weterynarii znają najlepiej potrzeby zwierząt oraz ich opiekunów empatia: Esthima kocha zwierzęta i doskonale zdaje sobie sprawę z faktu, że ich odejście jest dla właściciela bardzo trudnym momentem zaangażowanie: Esthima wsłuchuje się w potrzeby właścicieli zwierząt i stara się je zaspokajać, proponując użyteczne i nowoczesne usługi Usługa kremacji dotyczy zwierząt towarzyszących, czyli psów, kotów, gryzoni, płazów, gadów oraz ptaków. Esthima oferuje trzy warianty kremacji – indywidualną połączoną z ceremonią pożegnania, rozłączną i łączną. Przy dwóch pierwszych możliwe jest odzyskanie prochów zwierzęcia. Esthima gwarantuje pełen profesjonalizm oraz godne traktowanie powierzonych opiece ośrodka zwierząt zaś pracownicy Esthima traktują ciała zwierząt z szacunkiem w trakcie wszystkich czynności. Aktualizacja: 18 grudnia 2019 r. | Artykuł powstał we współpracy z | Zdjęcia: materiały prasowe Esthima | Artykuł jest chroniony prawami autorskimi Arytmia serca u psa objawy. Serce psa pracujące nieregularnie jest objawem arytmii serca. Może bić zarówno szybciej jak i wolniej. Objawami towarzyszącymi arytmii mogą być również duszności oraz osłabienie. Prawidłowe tętno u psa. Im większy jest pies, tym mniejsze jest jego tętno serca.

Badanie ekg Elektrokardiografia (EKG) stanowi nieinwazyjną metodę diagnostyczną, która umożliwia analizę rytmu serca oraz częstotliwości jego pracy, a pośrednio może dawać wskazówki dotyczące powiększenia poszczególnych części mięśnia sercowego. Badanie elektrokardiograficzne opiera się na ocenie aktywności elektrycznej serca (depolaryzacji i repolaryzacji komórek sercowych) przy użyciu elektrod, znajdujących się (najczęściej) na powierzchni ciała. Przebieg zjawisk elektrycznych, zachodzących w sercu analizowany jest na podstawie zapisu krzywej elektrokardiograficznej (EKG). Zasada działania elektorkardiografuUkład bodźcoprzewodzący sercaOśrodki automatyzmu mięśnia sercowegoUnerwienie układu bodźcoprzewodzącegoJakie informacje możemy uzyskać za pomocą badania ekg?Wskazania do badania ekgJak wygląda badanie ekg?Wytyczne do przeprowadzenia badania ekgUłożenie zwierzęcia do badania ekgKształt krzywej elektrokardiogramuOcena elektrokardiogramu przez lekarza weterynariiOcena częstotliwość akcji sercaOkreślenie rytmu sercaOkreślenie osi elektrycznej sercaOkreślenie wartości poszczególnych parametrówPrawidłowe wartości badania ekg u psów i kotówPrawidłowe wartości ekg u psaPrawidłowe wartości ekg u kotaO czym mogą świadczyć zmiany poszczególnych wartości zapisu ekg?Załamek PZespół QRSOdcinek STOdstęp QTZałamek TInne zmiany, widoczne w badaniu ekg:ArtefaktyDługotrwała rejestracja pracy sercaKardiomonitoringBadanie ekg metodą holteraIle kosztuje badanie ekg? Zasada działania elektorkardiografu Zasada działania elektorkardiografu Aparat ekg jest niczym innym, jak rodzajem czułego galwanometru, który mierzy wartości natężenia prądu elektrycznego. Połączony z elektrodami, przyłożonymi do dwóch różnych punktów na powierzchni ciała tworzy obwód (w elektrokardiografii nazywany jest on odprowadzeniem). Potencjały wykryte na powierzchni ciała są następnie wzmacniane przez aparat ekg i wyświetlane na specjalnym papierze milimetrowym lub ekranie monitora. Elektrokardiogram stanowi więc graficzny zapis potencjałów elektrycznych generowanych przez mięsień sercowy podczas jego pracy. Jak to jest możliwe, że czynność serca rejestrowana jest z powierzchni ciała? By odpowiedzieć na to pytanie musimy „wejść” do mięśnia sercowego i zaobserwować, jakie zjawiska elektrofizjologiczne zachodzą w jego wnętrzu. Praktycznie wszystkie komórki w organizmie, które otoczone są błoną komórkową (a błona ta ma charakterystyczną cechę półprzepuszczalności, dzięki czemu możliwa jest wymiana różnego rodzaju substancji pomiędzy środowiskiem zewnątrz – i wewnątrzkomórkowym) są komórkami pobudliwymi. Oznacza to, że są one w stanie zareagować na związki, które będą wnikać do ich wnętrza. Jest to możliwe dzięki właściwościom tejże błony cytoplazmatycznej otaczającej komórki oraz bardzo charakterystycznemu rozmieszczeniu jonów po obu jej stronach. Otóż w środowisku wewnątrzkomórkowym występuje bardzo duże stężenie jonów potasowych (K+) w porównaniu ze środowiskiem zewnątrzkomórkowym. W komórce jest ich około 30 razy więcej niż na zewnątrz. Z kolei w środowisku zewnątrzkomórkowym jest większe stężenie (w porównaniu z wnętrzem komórki) jonów sodowych (Na+) i chlorkowych (Cl-). Takie rozmieszczenie poszczególnych jonów powoduje, że w poprzek błony komórkowej wytwarza się pewien gradient elektrochemiczny. Różnica potencjałów w błonie komórkowej mięśnia sercowego sprawia, że wnętrze miocytu (komórki mięśnia sercowego) jest bardziej ujemne niż środowisko zewnątrzkomórkowe. Dzięki temu komórka jest niejako „naładowana elektrycznie”. Taki potencjał spoczynkowy (wynoszący w komórkach roboczych mięśnia sercowego około – 90 mV) jest „niestabilny”, ponieważ – według prawa fizyki – istnieje ciągłe przenikanie tych jonów przez błonę, dążące do wyrównania stężeń: jony potasowe, nagromadzone wewnątrz komórki będą przechodziły na zewnątrz, a jony sodowe i chlorkowe ze środowiska zewnątrzkomórkowego będą wnikały do wnętrza. I tak się rzeczywiście dzieje. Dlatego też – w celu utrzymania pożądanego potencjału spoczynkowego (a dzięki temu zapewnienia pobudliwości) istnieje pewien mechanizm aktywnego transportu tych jonów wbrew gradientowi stężeń. Odpowiada za niego magnezozależna pompa sodowo-potasowa. To ona wytrwale wyrzuca z powrotem jony chlorkowe i sodowe na zewnątrz, a do wnętrza komórki transportuje jony potasowe. Dzięki temu komórka pobudliwa w stanie spoczynku ma określony potencjał spoczynkowy. Co się dzieje w sytuacji, gdy komórka jest stymulowana? W momencie zadziałania bodźca na komórki mięśnia sercowego dochodzi do powstania tzw. potencjału czynnościowego. Pierwsza jego faza określana jest mianem depolaryzacji. Dochodzi w niej do otwierania się sodowych kanałów jonowych, wskutek czego do komórki zaczyna płynąć prąd jonów Na+. W efekcie potencjał błonowy staje się mniej ujemny, wzrastając do wartości ok. -40 mV. W sytuacji, gdy potencjał wzrasta powyżej tej wartości, dochodzi do aktywacji innych kanałów jonowych (w szczególności kanałów wapniowych) i do komórki (oprócz sodu) zaczynają płynąć również jony Ca2+. To właśnie ten dopływ wapnia stymuluje mechaniczne skurcze serca. Taki napływ jonów do komórki i związany z nim potencjał czynnościowy trwa mniej więcej do momentu, gdy potencjał błonowy osiągnie wartość około 20-40 mV. Jest to faza szybkiej depolaryzacji, po której następuje faza wstępnej repolaryzacji. W tym czasie spada przepuszczalność dla jonów sodu, natomiast w dalszym ciągu do komórki płynie wolny prąd wapniowy. Jednocześnie wzrasta przepuszczalność błony dla jonów potasu, który zaczyna wypływać z komórki. Pojawia się odkomórkowy prąd potasowy. Te zmiany w przepuszczalności błony komórkowej dla sodu, wapnia i potasu skutkują obniżeniem się potencjału do wartości około 0 mV. Teraz komórka wchodzi w fazę plateau – czyli utrzymywanie się potencjału na poziomie 0mV przez okres kilkudziesięciu do kilkuset milisekund. Wynika to z pewnej równowagi pomiędzy dokomórkowym prądem wapniowym, a odkomórkowym prądem potasowym. W fazie końcowej repolaryzacji potencjał błonowy zaczyna spadać do wartości wyjściowej. Jest to efektem inaktywacji kanałów wapniowych. Jony wapnia już nie napływają do komórki, jednak potas cały czas z niej wypływa – skutkiem tego jest osiągnięcie wartości spoczynkowej potencjału. Potencjał błonowy pojedynczej komórki podczas jej depolaryzacji nosi nazwę jednofazowego potencjału czynnościowego (monophasic action potential – MAP). Suma wszystkich takich potencjałów generuje pole elektryczne, którego efekty promieniują na całe ciało. I właśnie takie małe różnice potencjałów można zmierzyć za pomocą elektrod przymocowanych do skóry zwierzęcia. Są one rejestrowane i wzmacniane przez elektrokardiograf. Układ bodźcoprzewodzący serca Żeby mięsień sercowy pracował wydajnie konieczne jest zapewnienie pewnej określonej sekwencji, polegającej na zsynchronizowanych skurczach przedsionków oraz następujących po nich skurczach komór. Jak za chwilę się okaże, wszystko opiera się na pewnym misternym układzie, wbudowanym w mięśniówkę serca – tzw. układzie bodźcoprzewodzącym. Serce posiada swój własny automatyzm. Oznacza to, że może ono pracować niezależnie od inicjujących bodźców ze strony układu nerwowego. Nawet więcej – żeby mięsień sercowy mógł pracować, nie jest konieczna stymulacja ze strony układu nerwowego (serce kurczy się – przy zachowaniu odpowiednich warunków – nawet po wyizolowaniu go z organizmu). Układ ten ma – owszem – działanie regulujące, modulujące w pewnych sytuacjach pracę serca. Jednak serce samo w sobie ma zdolność zarówno do generowania, jak i przewodzenia impulsów stanu czynnego do wszystkich komórek wchodzących w jego skład. Innymi słowy – mięsień sercowy posiada swój własny rozrusznik, znajdujący się w strukturach tzw. układu bodźcoprzewodzącego. To dzięki występowaniu tej złożonej struktury możliwe są rytmiczne, skoordynowane, następujące po sobie i prawie jednoczesne skurcze przedsionków, a następnie komór serca. Tkanka, tworząca układ bodźcoprzewodzący serca zbudowana jest z wyspecjalizowanych komórek mięśniowych, o nieco innej budowie histologicznej, niż reszta komórek roboczych mięśnia sercowego. Jest ona zlokalizowana w czterech najważniejszych miejscach, stanowiących tzw. ośrodki automatyzmu. Ośrodki automatyzmu mięśnia sercowego I – rzędowy ośrodek – to węzeł zatokowo-przedsionkowy (sinoatrial node – SA), zwany węzłem zatokowym – zlokalizowany w prawym przedsionku przy ujściu żyły głównej doczaszkowej. Fizjologiczny rytm pracy serca, nadawany przez węzeł zatoko-przedsionkowy jest to tzw. rytm zatokowy. Serce pracuje zgodnie z rytmem, jaki narzuca mu właśnie ten pierwszorzędowy ośrodek automatyzmu. Dlaczego akurat ten węzeł stanowi „rozrusznik serca”? Ano dlatego, że jest on najszybszy. Przebieg powolnej spoczynkowej depolaryzacji i wyzwolenie impulsu stanu czynnego zachodzi najszybciej właśnie tutaj. Oznacza to, że węzeł zatokowo-przedsionkowy jest ośrodkiem nadrzędnym. Jednak, żeby mogło dojść do pobudzenia całego mięśnia sercowego, impulsy muszą wędrować do kolejnych ośrodków automatyzmu serca. Dzieje się tak dzięki obecności pewnych dróg przewodzenia. Należą tu: Droga międzywęzłowa – biegnąca od węzła zatokowo-przedsionkowego do węzła przedsionkowo-komorowego (kolejnego ośrodka automatyzmu). Składa się ona z przedniej, środkowej i tylnej drogi międzywęzłowej. Te szlaki przewodzenia zwiększają prawdopodobieństwo przekazania pobudzenia z węzła zatokowego do węzła przedsionkowo-komorowego, a tym samym zwiększają prawdopodobieństwo zapoczątkowania depolaryzacji komór. Dlaczego jest to tak ważne? Na poziomie prawego przedsionka może dość często mogą pojawiać się zaburzenia przewodnictwa, wskutek czego może dojść do zablokowania przewodzenia impulsu czynnego z tego nadrzędnego ośrodka automatyzmu serca. Droga międzywęzłowa warunkuje prawidłowe przechodzenie pobudzenia z I-rzędowego do II-rzędowego ośrodka automatyzmu. Od węzła zatokowo-przedsionkowego (w prawym przedsionku) do lewego przedsionka prowadzi droga przedsionkowa. Jest to wiązka przewodzenia, dzięki której możliwe jest niemal równoczesne pobudzenie i skurcz obu przedsionków. Jeśli z jakichś przyczyn dojdzie do zablokowania aktywności węzła zatokowo-przedsionkowego to nadrzędną rolę w odniesieniu do pracy serca może przejąć II-rzędowy ośrodek automatyzmu serca, czyli węzeł przedsionkowo-komorowy. Wówczas jednak serce będzie pracowało wolniej. II – rzędowy ośrodek – węzeł przedsionkowo-komorowy (atrioventricular node – AV). Umieszczony jest on podwsierdziowo, w prawej części przegrody międzyprzedsionkowej. Jest to niezmiernie ważny węzeł, ponieważ stanowi jedyną drogę rozprzestrzeniania się pobudzenia z przedsionków na komory. Tutaj jednak prędkość przewodzenia jest zdecydowanie mniejsza niż w węźle zatokowo-przedsionkowym. Dzięki temu depolaryzacja mięśnia komór zachodzi wolniej o ok. 100-150 milisekund w porównaniu z depolaryzacją mięśnia przedsionków. To spowolnienie przewodzenia ma ogromne znaczenie dla mechaniki pracy serca, ponieważ dzięki temu skurcz komór możliwy jest dopiero po skurczu przedsionków. Najważniejszym efektem takiego rozłożenia w czasie jest to, że serce może spełniać swoją najistotniejszą funkcję – czyli przepompowywać krew. Wcześniejszy skurcz przedsionków umożliwia przepchnięcie krwi do komór. Opóźniony skurcz komór z kolei wyrzuca krew na obwód. Gdyby do skurczu przedsionków i komór dochodziło w jednym czasie, nie byłoby możliwości przepompowywania krwi. Drugim aspektem tego spowolnienia w przewodzeniu jest fakt, że dzięki niemu serce może pracować bardzo szybko. III- rzędowy ośrodek – pęczek przedsionkowo-komorowy Paladino – Hisa. Dzieli się on na dwie odnogi: prawą i lewą. Przebiegają one po obu stronach przegrody międzykomorowej. Lewa odnoga dodatkowo dzieli się na wiązkę przednią i tylną. Odnogi te biegną pod wsierdziem do koniuszka serca, w którego obrębie przechodzą we włókna Purkinjego. Zdolność do wyzwalania impulsów stanu czynnego (fizjologicznie) w organizmie jest właściwa dla dwóch pierwszych ośrodków, czyli węzła zatokowo-przedsionkowego i przedsionkowo-komorowego. W pęczku Hisa, czy też nawet włóknach Purkinjego również może dojść do wyzwolenia impulsów stanu czynnego. Jeśli jednak taki impuls wyzwalany jest na poziomie któregoś z tych dwóch ośrodków, to określa się to mianem opóźnionego rozrusznika serca i jest to sytuacja patologiczna. IV rzędowy ośrodek – włókna Purkinjego. Rozpoczynają się one w splotach podwsierdziowych, utworzonych przez rozgałęzienia odnóg pęczka Hisa. Charakteryzują się największą prędkością przewodzenia (do 4 m/s), dzięki czemu obie komory kurczą się prawie jednocześnie. Znacznie zwiększa to efektywność skurczu. Komórki rozrusznika, zlokalizowane w węźle zatokowo-przedsionkowym określają częstość akcji serca. Poza nimi także komórki zlokalizowane w innych ośrodkach automatyzmu serca mogą również działać jako rozruszniki serca. W normalnych warunkach nie dochodzi jednak do tego, ponieważ to węzeł zatokowo-przedsionkowy generuje impulsy z najwyższą częstotliwością. Jeśli jednak prędkość „wyładowań” w I-rzędowym ośrodku spadnie poniżej częstości pobudzeń pozostałych stymulatorów, któryś z nich stanie się dominującym rozrusznikiem i będzie napędzać akcję serca. Te pomocnicze stymulatory znajdują się w pęczku Hisa, gałęziach wiązki oraz komórkach Purkinjego. Inne komórki serca mogą stać się rozrusznikami pomocniczymi w sytuacji, gdy dojdzie do nieszczelności błon cytoplazmatycznych komórek (zwykle wskutek ich uszkodzenia). Ten nieprawidłowy automatyzm jest jednym z głównych powodów arytmii, kiedy to częstość depolaryzacji uszkodzonych komórek staje się dominująca. Unerwienie układu bodźcoprzewodzącego Pomimo faktu, iż na terenie serca „samoistnie” powstają impulsy stanu czynnego (co niejako uniezależnia ten organ od czynników zewnętrznych), to jednak praca serca musi odpowiadać potrzebom całego organizmu. A więc prędkość akcji serca musi być dostosowana do aktualnego zapotrzebowania ustroju – w odpowiednich momentach serce powinno pracować szybciej, a w innych – zwalniać. Regulacja takich zmian odbywa się na drodze nerwowej i humoralnej. Węzeł zatokowo-przedsionkowy (nadający właściwy rytm sercu) w znacznej mierze unerwiony jest przez włókna przywspółczulne (włókna nerwu błędnego). Wpływ układu współczulnego jest znacznie mniejszy na poziomie tego węzła. Większa aktywność unerwienia przywspółczulnego sprawia, że węzeł zatokowo-przedsionkowy jest cały czas pod jej hamującym wpływem. Na poziomie węzła przedsionkowo-komorowego unerwienie przywspółczulne i współczulne rozkłada się mniej więcej równomiernie. Przy pobudzeniu układu przywspółczulnego dochodzi do zwolnienia akcji serca, a przy pobudzeniu układu współczulnego – do przyspieszenia akcji serca. Wiele leków wpływa właśnie w ten sposób na pracę mięśnia sercowego – poprzez pobudzenie lub hamowanie układu wegetatywnego. Jakie informacje możemy uzyskać za pomocą badania ekg? Jakie informacje możemy uzyskać za pomocą badania ekg? Prawidłowy rytm serca pochodzi z węzła zatokowo-przedsionkowego i rozchodzi się przez przedsionki, węzeł przedsionkowo-komorowy, wiązkę Hisa, włókna Purkinjego aż do mięśniówki komór. Każdy wygenerowany kształt fali w zapisie ekg daje informacje na temat depolaryzacji i repolaryzacji oraz przewodzenia w sercu. Elektrokardiografia dostarcza informacji na temat: częstości akcji serca, rytmu serca, układu przewodzenia w sercu, rozmiaru komory (potencjalnie – może dawać pewne wskazówki, jednak ostateczna ocena wielkości serca powinna być dokonywana na podstawie innych metod diagnostycznych, jak badanie radiograficzne lub echokardiograficzne), potencjalnego niedokrwienia mięśnia sercowego, niektórych zaburzeń elektrolitowych (konieczne potwierdzenie za pomocą badania krwi). Wskazania do badania ekg Wskazania do badania ekg diagnozowanie arytmii, podejrzewanych w trakcie badania klinicznego pacjenta (zwłaszcza podczas osłuchiwania), omdlenia lub epizody zasłabnięć – badanie ekg ma na celu wykrycie ewentualnej arytmii, mogącej być przyczyną zasłabnięć, stan krytyczny pacjenta (np. po wypadku komunikacyjnym) stanowi ważne wskazanie do monitoringu ekg, w celu zoptymalizowania terapii u pacjenta z problemami kardiologicznymi (monitorowanie częstości akcji serca i jego rytmu) monitorowanie pacjenta pod kątem występowania toksyczności leków (np. digoksyna, prokainamid), poszukiwanie zaburzeń elektrolitowych (np. hiperkaliemii), inne stany chorobowe, mogące wpływać na akcję serca (np. niedoczynność tarczycy, mocznica, nowotwory), jako jedno z badań kwalifikujących do przeprowadzenia anestezji, objawy problemów kardiologicznych, wykryte podczas innych badań diagnostycznych (np. powiększenie sylwetki serca widoczne w badaniu rtg), monitorowanie pacjenta podczas anestezji. Czego nie uda się ustalić na podstawie ekg? siły skurczu mięśnia sercowego, obecności lub nieobecności niewydolności serca, prognozowania, dotyczącego przeżycia procedury anestezjologicznej. Jak wygląda badanie ekg? Badanie ekg jest badaniem nieinwazyjnym i bezbolesnym. Zwierzak umieszczany jest w odpowiedniej pozycji (leżącej lub stojącej), następnie do skóry pach, pachwin, a czasem także klatki piersiowej przymocowywane są elektrody. Całe badanie trwa zwykle od kilkudziesięciu sekund do kilku minut (może ono być dłuższe – wszystko zależne jest od celu badania oraz stwierdzonych nieprawidłowości). Do przeprowadzenia badania ekg nie są konieczne specjalne przygotowania pacjenta. Jednak istnieją pewne wytyczne, które należy zachować, by badanie miało odpowiednią wartość diagnostyczną. Wytyczne do przeprowadzenia badania ekg Badanie powinno być wykonywane w spokojnym i cichym otoczeniu. W miarę możliwości pacjent powinien być zrelaksowany i wyciszony ponieważ dyszenie, drżenie mięśni oraz ruchy powodują powstawanie artefaktów. Skóra i sierść zwierzęcia powinny być suche. Pacjent podczas badania powinien być umieszczony na gumowej macie lub grubym, suchym kocu. Elektrody powinny ściśle przylegać do skóry i nie mogą się ze sobą stykać. Po to, by zmniejszyć opór elektryczny pomiędzy powierzchnią ciała, a elektrodami, stosuje się specjalny żel do ekg lub skórę odtłuszcza się alkoholem. Badanie powinno być przeprowadzane bez stosowania środków służących do premedykacji (chcemy przecież wykryć potencjalne arytmie, a leki służące do farmakologicznego uspokajania zwierząt wpływają na częstotliwość pracy serca, przez co mogą „pozornie” zanikać pewne nieprawidłowości). Wyjątkiem jest monitoring ekg podczas zabiegu chirurgicznego. Kable powinny być tak ułożone, by nie leżały na klatce piersiowej pacjenta, ponieważ takie ułożenie może być źródłem artefaktów, związanych z ruchem klatki piersiowej podczas oddychania. Badanie powinno być przeprowadzane w odpowiedniej odległości od innych urządzeń elektrycznych ze względu na możliwe zakłócenia zapisu. Ułożenie zwierzęcia do badania ekg Pacjenci do badania ekg układani są zwykle na prawym boku z kończynami ustawionymi prostopadle do tułowia. Większość psów (i spora część kotów) pozwala na takie ułożenie i wytrzymuje kilkadziesiąt sekund bez ruchu. W sytuacji, gdy nie jest możliwe ułożenie pacjenta w takiej pozycji, badanie ekg można wykonać u zwierzęcia stojącego, siedzącego lub też w pozycji leżącej na mostku. Istnieją ścisłe, określone standardy umieszczania elektrod na ciele zwierzęcia. Elektrody występują w kilku formach: mogą to być jednorazowe, samoprzylepne nakładki, naklejane na skórę, specjalne zaciski krokodylkowe (najczęściej stosowane) lub też igły przezskórne. Elektrody takie podłączone są do urządzenia ekg za pomocą kabli, oznaczonych odpowiednimi kolorami. Podczas pracy serca wytwarzane jest pole elektryczne o zmiennym napięciu. Żeby zarejestrować różnice potencjałów w postaci zapisu ekg, rejestracji należy dokonać pomiędzy dwiema elektrodami, umieszczonymi w różnych częściach ciała badanego. Jedna z nich określana jest jako elektroda dodatnia, a druga jako ujemna. Takie elektrody umieszczane są na ciele zwierzęcia w odpowiedni sposób. Miejsca przypięcia elektrod kończynowych żółta elektroda przypinana jest do skóry lewej kończyny piersiowej (nad lewym guzem łokciowym, „pod lewą pachą”), zielona elektroda umieszczana jest na fałdzie skóry lewej kończyny miednicznej (nad stawem kolanowym), czerwona elektroda – skóra prawej kończyny piersiowej (nad guzem łokciowym), czarna elektroda – na fałdzie skóry prawej kończyny miednicznej (nad stawem kolanowym). Miejsca przypięcia elektrod przedsercowych biała elektroda CV1 – w piątej przestrzeni międzyżebrowej prawej, na krawędzi mostka, przy przejściu żeber chrzęstnych w mostek, biała elektroda CV2 – na wysokości szóstej przestrzeni międzyżebrowej na mostku, biała elektroda CV4 – w szóstej przestrzeni międzyżebrowej, po stronie lewej, na wysokości przejścia żeber chrzęstnych w kostne. Aparat ekg wraz z elektrodami tworzy odprowadzenie, czyli obwód elektryczny. W zapisie graficznym sygnał z każdej takiej pary elektrod również nazywany jest odprowadzeniem i odpowiednio oznakowany. Odprowadzenia kończynowe To sześć odprowadzeń, które oceniają depolaryzację serca w płaszczyźnie czołowej (horyzontalnej). Są to główne odprowadzenia, najczęściej stosowane w rutynowych badaniach ekg. Odprowadzenia dwubiegunowe kończynowe wg Einthovena Te odprowadzenia rejestrują aktywność elektryczną serca pomiędzy dwiema elektrodami, umieszczonymi na kończynach zwierzęcia. Jedna z nich jest elektrodą odniesienia (czyli taką, względem której dokonywany jest pomiar) – jest to elektroda ujemna. Elektroda dodatnia to elektroda „badająca”. W związku z tą polaryzacją, odprowadzenia te określane są jako dwubiegunowe. Odprowadzenie I – prawa (-) i lewa (+) kończyna piersiowa, Odprowadzenie II – prawa kończyna piersiowa (-) i lewa kończyna miedniczna (+), Odprowadzenie III – lewa kończyna piersiowa (-) i lewa kończyna miedniczna (+). Odprowadzenia jednobiegunowe kończynowe wg Goldbergera (wzmocniony system odprowadzeń) Wykorzystują one te same elektrody, co odprowadzenia kończynowe dwubiegunowe, ale tutaj elektroda rejestrująca jest dodatnia, a biegun ujemny jest utworzony przez sumę elektrod, przymocowanych do lewej i prawej kończyny piersiowej oraz lewej kończyny miednicznej. Nazwy tych odprowadzeń wzięły początek od umiejscowienia elektrody dodatniej: aVR – prawe ramię (Right arm), aVL – lewe ramię (Left arm) i aVL – lewa stopa (left foot). Litera „a” oznacza wzmocniony (augmented), a „V” oznacza wektor (vector). aVR – elektroda zbiorcza: lewa kończyna piersiowa i lewa kończyna miedniczna (-) i prawa kończyna piersiowa (+), aVL – elektroda zbiorcza: prawa kończyna piersiowa i lewa kończyna miedniczna (-) i lewa kończyna piersiowa (+), aVF – elektroda zbiorcza: prawa i lewa kończyna piersiowa (-) i lewa kończyna miedniczna (+). Odprowadzenia przedsercowe Odprowadzenia te „patrzą” na serce w płaszczyźnie poprzecznej. Informacje, uzyskane dzięki odprowadzeniom przedsercowym uzupełniają dane o aktywności elektrycznej serca, uzyskane za pośrednictwem odprowadzeń kończynowych. Używa się ich w celu przeprowadzenia bardziej szczegółowej diagnostyki rytmu serca (zwłaszcza przy podejrzeniu śródkomorowych zaburzeń rytmu serca, są też bardziej czułe do wykrywania powiększenia poszczególnych części mięśnia sercowego oraz umożliwiają lepszą identyfikację załamków P). Odprowadzenia te mogą być oznaczane literą „C”, oznaczającą umiejscowienie elektrod na klatce piersiowej zwierzęcia (chest – klatka), albo literą „V” (od voltage – napięcie). Spotykane są również oznaczenia łączne „CV”. Odprowadzenia przedsercowe są odprowadzeniami jednobiegunowymi, a elektrody umieszczone są bezpośrednio na klatce piersiowej. Odprowadzenia jednobiegunowe przedsercowe wg Wilsona: CV1 – elektroda zbiorcza: z odprowadzeń kończynowych (-) i elektroda przedsercowa CV1 (+) CV2 – elektroda zbiorcza z odprowadzeń kończynowych (-) i elektroda przedsercowa CV2 (+) CV4 – elektroda zbiorcza: z odprowadzeń kończynowych (-) i elektroda przedsercowa CV4 (+) Pomiar różnicy potencjałów pomiędzy dwiema elektrodami (tworzącymi odprowadzenie) umożliwia rejestrację elektryczną czynności mięśnia sercowego. Każde odprowadzenie określa punkty, pomiędzy którymi mierzymy różnice potencjałów generowane przez pole elektryczne serca. Przykładowo: odprowadzenie II to pomiar różnicy potencjałów pomiędzy elektrodą przymocowaną do lewej nogi pacjenta, a elektrodą na jego prawej kończynie piersiowej. Każdej elektrodzie przypisana jest oprócz tego konkretna polaryzacja: w odprowadzeniu II lewa kończyna miedniczna jest dodatnia, a prawa kończyna piersiowa ujemna. Dzięki różnym odprowadzeniom jesteśmy w stanie ocenić pole elektryczne wytwarzane przez serce z kilku różnych perspektyw. Można powiedzieć, że poszczególne odprowadzenia „patrzą” na serce z różnych stron. Dzięki temu uzyskuje się trójwymiarowy obraz zmian elektrycznych zachodzących w mięśniu sercowym. Kompletny elektrokardiogram składa się z sześciu kończynowych odprowadzeń oraz kilku jednobiegunowych odprowadzeń klatki piersiowej. Najczęściej używana jest płaszczyzna czołowa, która określana jest przez 6 odprowadzeń – 3 dwubiegunowe (jedna elektroda określana jest jako dodatnia, a druga ujemna) i 3 wzmocnione jednobiegunowe odprowadzenia. Odprowadzenia I, II i III są dwubiegunowe (jedna elektroda jest dodatnia, a druga ujemna). Odprowadzenie aVR, aVL i aVF są wzmocnionymi jednobiegunowymi odprowadzeniami, tj. tylko jedna elektroda ma określoną polarność. W przypadku tych odprowadzeń dana elektroda (np. prawe ramię w odprowadzeniu aVR) jest dodatnia i porównywana ze średnią z dwóch pozostałych (lewe ramię i lewa noga). Te sześć odprowadzeń pozwala nam popatrzeć na serce z sześciu różnych perspektyw w płaszczyźnie określonej przez punkty przymocowania elektrod (płaszczyźnie czołowej). Inne płaszczyzny są zdefiniowane przez przesunięcie punktu przyczepu elektrod. W weterynarii te dodatkowe punkty znajdują się na ścianie klatki piersiowej. Do tego celu używa się czterech jednobiegunowych odprowadzeń na klatce piersiowej. Poza wymienionymi odprowadzeniami z powierzchni ciała, w pewnych szczególnych przypadkach stosuje się także odprowadzenia z przełyku lub z jam serca. Stosowanie tego typu odprowadzeń ma na celu przybliżenie elektrody do źródła pola elektrycznego. Kształt krzywej elektrokardiogramu Kształt krzywej elektrokardiogramu Każda fala, załamek czy odstęp na ekg daje informacje na temat depolaryzacji lub repolaryzacji oraz przewodzeniu impulsów w mięśniu sercowym. To, jak będzie wyglądał zapis ekg, jaka będzie morfologia poszczególnych wychyleń krzywej ekg, ich amplituda czy długość trwania zależy od ilości aktywowanej tkanki mięśniowej w danym momencie oraz od prędkości i kierunku fali pobudzenia. W poszczególnych odprowadzeniach fala depolaryzacji, biegnąca w kierunku elektrody dodatniej daje dodatnie wychylenie linii izoelektrycznej (w zapisie ekg widoczne jest to jako wychylenie zapisu do góry, ponad linię bazową), a fala biegnąca od elektrody dodatniej daje ujemne wychylenie. W związku z tym w zapisie elektrokardiograficznym widoczne są różne załamki, odcinki i odstępy, a każdy z nich jest analizowany pod kątem ewentualnych nieprawidłowości: Linia izoelektryczna – to bazowa, pozioma linia zapisu, rejestrowana w momencie, gdy w sercu nie stwierdza się aktywności elektrycznej (mówiąc prościej – widoczna jest w przerwach pomiędzy poszczególnymi załamkami). Stanowi ona punkt odniesienia, według którego oceniane są pozostałe wartości ekg. Załamek to wychylenie krzywej ekg od linii izoelektrycznej. Takie wychylenie może być skierowane w dół (poniżej linii) – wówczas określany jest mianem ujemnego, albo też w górę (powyżej linii) – wtedy jest to załamek dodatni. Załamkami są: załamek P, zespół QRS, załamek T. Odstęp – to czas od początku jednego załamka do początku kolejnego. W zapisie ekg oceniane są: odstęp PQ, odstęp ST, odstęp QT. Odcinek – czas od końca jednego załamka do początku kolejnego załamka. Oceniamy odcinek PQ i odcinek ST. Charakterystyka poszczególnych załamków ekg Załamek P jest wynikiem depolarazycji w przedsionkach. Jest to pierwsze wychylenie krzywej ekg i oznacza aktywację przedsionków. Ich repolaryzacja ukryta jest w zespole QRS. Odstęp PQ (PR) odzwierciedla czas, potrzebny na przejście impulsu z węzła zatokowo-przedsionkowego przez węzeł przedsionkowo-komorowy do komór. W związku z tym, że depolaryzacja komórek w obrębie węzła przedsionkowo-komorowego zachodzi wolniej, przewodzenie impulsu w tym miejscu ulega wyraźnemu zwolnieniu. Dzięki temu możliwa jest krótka przerwa pomiędzy skurczem przedsionków a skurczem komór. W zapisie ekg jest to odległość od początku załamka P do początku załamka Q. Zespół QRS wynika z depolaryzacji komór. Pobudzenie, wychodząc z węzła przedsionkowo-komorowego i biegnąc do wiązki Hisa, a następnie włókien Purkinjego znowu przyspiesza. Ponieważ depolaryzowana jest duża masa mięśnia komór, wychylenie na krzywej ekg jest dość znaczne. Załamek Q jest pierwszym ujemnym załamkiem po załamku P i reprezentuje depolaryzację przegrody międzykomorowej. Załamek R jest pierwszym dodatnim załamkiem po załamku P i reprezentuje depolaryzację komór. Załamek S jest pierwszym ujemnym załamkiem po załamku R i reprezentuje depolaryzację podstawy ścian komór. Punkt J – przejście ramienia wstępującego załamka S w odcinek ST Odcinek ST. Po przejściu pobudzenia mięsień komór jest całkowicie niepobudliwy (nie może zareagować na pobudzenie nawet, jeśli pojawiłby się impuls) – pozostaje w fazie tzw. refrakcji. Załamek T wynika z repolaryzacji komór. Po krótkim czasie refrakcji mięsień komór wraca do stanu spoczynkowego. W tym czasie komory są jeszcze częściowo niepobudliwe. Załamek T może być dodatni, ujemny lub dwufazowy, ale nie powinien on zmieniać kierunku (polaryzacji) w seryjnych badaniach ekg. Duże załamki T można zaobserwować przy: niedotlenieniu mięśnia sercowego, zaburzeniach przewodzenia międzykomorowego, bradykardii, powiększeniu komory, hiperkaliemii. Odstęp QT reprezentuje łączny czas depolaryzacji i repolaryzacji komór (czyli czas trwania skurczu komorowego). Mierzony jest od początku zespołu QRS do końca załamka T. Ocena elektrokardiogramu przez lekarza weterynarii Po uzyskaniu krzywej ekg lekarz weterynarii przystępuje do jej oceny, opierając się na ustandaryzowanym schemacie postępowania. Ocena częstotliwość akcji serca Ponieważ na częstość pracy serca wpływają różne czynniki zarówno zewnętrzne (np. stres, temperatura otoczenia), jak i wewnętrzne (np. stan fizjologiczny pacjenta, temperatura wewnętrzna ciała, pobudliwość czy wiek), trudno jest jednoznacznie określić wartości fizjologiczne. Częstotliwość akcji serca u psa i kota u psów około 70-160 uderzeń na minutę: psy duże 60-80 uderzeń na minutę, psy małe 80-120 uderzeń na minutę; u kotów 150-220 uderzeń na minutę. W sytuacji, gdy jest ona mniejsza, określa się ją mianem bradykardii (rzadkoskurczu), a gdy jest większa niż prawidłowa – tachykardii (częstoskurczu). Określenie rytmu serca Jak wiemy, fizjologicznym rytmem serca u zwierząt jest rytm zatokowy, generowany przez I-rzędowy ośrodek automatyzmu serca, czyli węzeł zatokowy. Zapoczątkowuje on każdy skurcz serca. W warunkach prawidłowych, w zdrowym sercu impuls wychodzi z węzła zatokowego, szerzy się na przedsionki, węzeł przedsionkowo-komorowy oraz na mięśnie komór. W badaniu ekg o występowaniu prawidłowego rytmu zatokowego decyduje obecność: dodatnich załamków P w odprowadzeniu II, prawidłowego kształtu zespołów QRS (czasem mogą być one poszerzone w przypadku wewnątrzkomorowych zaburzeń przewodzenia bodźca, stałej wartości odstępu PQ. Lekarz weterynarii na tym etapie musi określić czy każdy zespół QRS jest poprzedzony prawidłowym załamkiem P, a oba te wychylenia krzywej są od siebie w odpowiedniej, powtarzającej się odległości. Dzięki temu określa źródło pochodzenia zespołów komorowych oraz odpowiada na pytanie, czy obecne są jakiekolwiek nieprzewidziane odchylenia krzywej ekg. Jeśli rytm serca jest prawidłowym rytmem zatokowym, wówczas uderzenie serca zostanie poprzedzone przez załamek P, a odstęp PR będzie względnie stały. Arytmia (czyli nieprawidłowy rytm serca) stwierdzona w badaniu ekg może wynikać z nieprawidłowego wytwarzania bodźca lub też z jego nieprawidłowego przewodzenia. Zaburzenia rytmu są więc dość szerokim określeniem, w którym znajdować się mogą: nieregularność generowania pobudzeń, nieprawidłowości w przewodzeniu bodźca (np. bloki), nieprawidłowości związane z ektopią. Zobaczmy więc, z jakimi rodzajami nieprawidłowego rytmu serca możemy mieć do czynienia. Zaburzenia w generowaniu pobudzeń Niemiarowość zatokowa. Dochodzi do niej w sytuacji, gdy pobudzenia generowane są w węźle zatokowym w nieregularnych odstępach czasu. Mówiąc prościej – serce bije nieregularnie. Istnieją dwa rodzaje niemiarowości zatokowej: Niemiarowość zatokowa oddechowa. Związana jest ona ze zmianą aktywności ośrodka przywspółczulnego w rdzeniu przedłużonym: pod wpływem oddychania dochodzi do zmian napięcia układu wegetatywnego. Wówczas w czasie wdechu rytm serca ulega odruchowemu przyspieszeniu, a w czasie wydechu – zwolnieniu. Serce znajduje się pod dominującym wpływem układu przywspółczulnego. Ta toniczna aktywność gałązek dosercowych nerwu błędnego hamuje pracę serca. W czasie wdechu dochodzi do pobudzenia neuronów wdechowych w ośrodku oddechowym, wskutek czego następuje zahamowanie aktywności neuronów jądra grzbietowego nerwu błędnego. Wówczas serce „wymyka” się działaniu nerwu błędnego i dochodzi do odruchowego przyspieszenia akcji serca. Jest to zjawisko fizjologiczne, często stwierdzane u psów (zwłaszcza ras brachycefalicznych). U kotów również występuje, jednak z reguły nie jest obserwowane podczas rutynowego badania ekg. Charakteryzuje się ona prawidłowymi zespołami QRS oraz prawidłowymi odstępami P-R i Q-T, natomiast odstępy RR zmieniają się w określony sposób. Niemiarowość zatokowa bezładna – nie zależy od oddychania i zwykle jest wyrazem pewnych chorób serca. Rzadkoskurcz czyli zwolniony rytm zatokowy (bradykardia zatokowa). Węzeł zatokowy generuje impulsy z mniejszą częstotliwością, niż fizjologiczna dla danego gatunku zwierzęcia. Akcja serca jest spowolniona. Przyjmuje się, że u psów ważących mniej niż 20 kg bradykardia występuje przy akcji serca 180 uderzeń na minutę, u psów ważących więcej niż 20 kg – > 160 uderzeń na minutę, u szczeniąt > 220 ud/min, a u kotów > 240 ud/min. Tachykardia zatokowa fizjologiczna występuje podczas wysiłku fizycznego, podczas rui, ale także przy silnym pobudzeniu emocjonalnym, ekscytacji. Tachykardia zatokowa chorobowa towarzyszy najczęściej takim stanom, jak: ból, gorączka lub hipertermia, niedokrwistość (jako kompensacja niedostatecznego utlenowania krwi), nadczynność tarczycy, niewydolność oddechowa, niewydolność krążenia, wstrząs, niedociśnienie, posocznica, niepokój, lęk, zatrucia (np. czekoladą), wstrząs elektryczny, zwiększone napięcie układu współczulnego. Niektóre leki mogą wywoływać tachykardię zatokową, np.: ketamina, atropina, adrenalina. Zahamowanie zatokowe. Węzeł zatokowo-przedsionkowy nie generuje impulsów w sposób jednostajny, ale w pewien czas dochodzi do ustania jego czynności (zahamowania). Wówczas pojawiają się przerwy w pracy serca, widoczne na wykresie ekg w postaci pauz pomiędzy poszczególnymi cyklami serca. Przerwy te są dłuższe niż wielokrotność rytmu podstawowego. Jeśli takie zahamowanie zatokowe trwa dłużej, może dojść do omdlenia zwierzęcia. Często funkcję rozrusznika serca przejmuje w takiej sytuacji ośrodek niższego rzędu, wskutek czego dochodzi do powstania rytmu poza zatokowego. Zahamowanie zatokowe może pojawić się w stanach silnego napięcia nerwu błędnego. W sytuacjach patologicznych towarzyszy następującym stanom: wzrost ciśnienia śródczaszkowego, zatrucia, zapalenie mięśnia sercowego, choroby serca, podawanie leków przeciwarytmicznych (glikozydy, beta-blokery). Zespół chorej zatoki. To termin, odnoszący się do dysfunkcji węzła zatokowego w generowaniu impulsów stanu czynnego. Obejmuje on różne nieprawidłowości, dotyczące węzła zatokowego, w tym ciężką bradykardię zatokową czy ciężkie zahamowanie zatokowe. Zdarza się, że bradykardia występuje naprzemiennie z częstoskurczem nadkomorowym. To zjawisko określane jest mianem zespołu bradykardii-tachykardii. Zespół chorej zatoki występuje często u dorosłych (powyżej 6-letnich) samic sznaucerów miniaturowych oraz u West Highland White Terrierów. Nie dotyczy kotów. Cechy ekg są dość zmienne: utrzymująca się bradykardia lub epizody zahamowania zatokowego, po których nie włączają się rytmy zastępcze, w zespole brady-tachy utrzymująca się bradykardia (z zahamowaniem zatokowym) na zmianę z częstoskurczem nadkomorowym. Zaburzenia w układzie przewodzenia serca Praktycznie na każdym etapie wędrowania impulsu z węzła zatokowo-przedsionkowego do niższych pięter układu przewodzącego serca może dojść do pewnych zaburzeń, polegających bądź na zwolnieniu, bądź też na przerwaniu przewodzenia bodźca z przedsionków do komór. Takie nieprawidłowości określane są mianem bloków serca. Blok zatokowo-przedsionkowy (blok węzła zatokowego). W jego przebiegu dochodzi do utrudnień w przewodzeniu bodźca z węzła zatokowo-przedsionkowego do przedsionka, w wyniku czego impuls stanu czynnego zostaje zablokowany. Na krzywej ekg widoczne są przerwy pomiędzy cyklami serca, podobne do zahamowania zatokowego (bez załamków P oraz zespołów QRS-T), jednak tu są one równą wielokrotnością rytmu podstawowego. Zarówno zahamowanie zatokowe, jak i blok zatokowy mogą powodować bradykardię, a nawet zatrzymanie czynności elektrycznej serca (asystolię). Blok przedsionkowo-komorowy I stopnia (First-Degree AV Block/ Block AV I°). To zaburzenie polega na opóźnieniu przewodzenia impulsu z przedsionków do komór (przez węzeł przedsionkowo-komorowy). Zwykle występuje rytm zatokowy. W badaniu ekg załamki P oraz zespoły QRS są prawidłowe, ale odstęp PR jest wydłużony. Blok AV I° może występować fizjologicznie przy nadmiernym napięciu nerwu błędnego. Może towarzyszyć chorobom serca, a także zatruciom (np. lekami nasercowymi, jak beta-blokery czy glikozydy naparstnicy). Blok przedsionkowo-komorowy II stopnia (Second-Degree AV Block/Block AV II°). Tutaj dochodzi do okresowego zablokowania przewodzenia bodźca w węźle przedsionkowo-komorowym. Innymi słowy – nie wszystkie impulsy są przewodzone z przedsionków do komór. Wyróżniamy następujące rodzaje bloku AV II stopnia: Periodyka Weckenbacha/niemiarowość Weckenbacha (Typ Mobitz I). Polega na stopniowym i regularnym wydłużaniu się odstępu PR (czyli inaczej czasu przewodzenia) w kolejnych pobudzeniach serca aż do całkowitego zablokowania przewodzenia do komór (brak zespołu QRS po załamku P, jakby wypadł z rytmu). Zjawisko to może występować przy nadmiernym napięciu nerwu błędnego (zwłaszcza u ras brachycefalicznych). Zwykle pojawia się w przebiegu chorób organicznych serca, a także przy zatruciu lekami (β-blokery, glikozydy) lub podawaniu niektórych anestetyków (np. ksylazyna). Typ Mobitz II. To okresowe przerywanie przewodzenia w węźle przedsionkowo-komorowym, w wyniku którego nie wszystkie pobudzenia przechodzą do komór. W tym przypadku nie ma stopniowego wydłużania się odstępów PQ (jak to miało miejsce w periodyce Weckenbacha), ale charakterystyczne jest to, że odstęp PQ jest stały, a okresowo brak jest zespołu QRS po załamku P. Ustala się pewien określony stosunek rytmu pobudzeń przedsionków do komór (np. 6:5 lub 8:7), ale cykle takie są stosunkowo długie. W sytuacji, gdy stosunek rytmu przedsionkowego do komorowego wyraża się niewielką liczbą (np. 2:1 lub 3:2) i jest stały, mamy do czynienia z blokiem utrwalonym. Przyczyny jego powstawania są podobne do tych, obserwowanych przy typie Mobitz I. Może skutkować powstaniem całkowitego bloku serca. Blok przedsionkowo-komorowy III stopnia (całkowity blok serca) (Third-Degree AV Block/Block AV III°). Występuje wówczas, gdy przewodzenie impulsu z przedsionków do komór jest całkowicie przerwane. Żeby jednak serce mogło pełnić swoją najważniejszą funkcję, uruchamiany jest drugi stymulator akcji serca, znajdujący się poniżej miejsca, w którym doszło do awarii w depolaryzacji. Może on powstać: albo w niższej części lub gałęziach wiązki, prowadząc do powstania normalnego zespołu QRS i rytmu węzła przedsionkowo-komorowego (wówczas rytm serca ustala się na poziomie 60-70 uderzeń ma minutę), albo w komórkach Purkinjego – wówczas dochodzi do powstania nieprawidłowego kompleksu QRS-T z rytmem serca ok. 30-40 uderzeń na minutę. Komory pracują powolnym rytmem (pochodzącego z zastępczego rozrusznika), zupełnie niezależnie od przedsionków, które kurczą się w rytm pobudzeń rozrusznika nadkomorowego (którym najczęściej jest węzeł zatokowy). W zapisie ekg widać regularne i szybkie fale załamków P oraz znacznie wolniejsze (ale stosunkowo regularne) kompleksy QRS-T, które pojawiają się niezależnie od załamków P. Całkowity blok serca obrazuje ciężkie uszkodzenie układu przewodzącego serca. Nieprawidłowości przewodzenia śródkomorowego (aberracja komorowa). Również w niższych piętrach układu bodźcoprzewodzącego serca może dojść do zaburzeń w przewodzeniu impulsu. Wiązka Hisa dzieli się na lewą i prawą gałąź, zaopatrując odpowiednio lewą i prawą komorę serca. Lewa gałąź wiązki dzieli się z kolei na przednie i tylne pęczki. W tych szlakach przewodzenia może dojść do zablokowania pobudzenia, w wyniku czego w części mięśniówki komór, która obsługiwana jest przez dotkniętą tkankę przewodzącą nastąpi opóźnienie depolaryzacji. Najczęściej stwierdza się: U psów: Blok prawej odnogi pęczka Hisa (RBBB – right bundle branch block). Występuje on w wyniku uszkodzenia przewodnictwa lub też opóźnienia w przewodzeniu impulsu przez prawą odnogę pęczka Hisa. Aktywacja mięśniówki lewej komory przebiega normalnie, natomiast w prawej komorze dochodzi do wydłużenia depolaryzacji, ponieważ nie zachodzi ona prawidłowo – za pośrednictwem tkanki przewodzącej, ale za pośrednictwem komórek roboczych mięśnia sercowego. W zapisie ekg stwierdza się wówczas: wydłużony czas trwania zespołu QRS (zwykle >0,07 sek.), kompleks QRS ma głębokie załamki S w odprowadzeniach I, II, III i aVF i jest dodatni w aVR i aVL, oś serca jest prawostronna. Blok lewej odnogi pęczka Hisa (LBBB – left bundle branch block). Występuje w momencie zaburzeń w przewodzeniu przez lewą odnogę pęczka Hisa. W tej sytuacji to prawa komora ulega prawidłowej depolaryzacji, podczas gdy aktywacja lewej komory zachodzi zdecydowanie dłużej (impuls przekazywany jest nie przez tkankę przewodzącą, ale z komórki do komórki) – wynikiem tego jest wydłużenie zespołu QRS. W zapisie EKG stwierdza się: przedłużony czas trwania zespołu QRS (>0,07 sek), dodatni zespół QRS występuje w odprowadzeniach I, II, III i aVF, ujemny QRS w odprowadzeniach aVR i aVL. U kotów: Blok przedniej lewej wiązki pęczka Hisa (LAFB – left anterior fascicular block) jako skutek niepowodzenia w przewodzeniu przez tę wiązkę. Stosunkowo często występuje u kotów, u psów rzadko. W zapisie ekg zespół ORS jest normalny, ale: obecne są wysokie załamki R w odprowadzeniach I i aVL, głębokie załamki S (większe niż R) w odprowadzeniach II, III i aVF, oś serca przesunięta na lewo (ok – 60° u kota). Zatrzymanie przedsionków, podczas którego nie stwierdza się żadnej aktywności w przedsionkach. Dzieje się tak na skutek zaburzeń w depolaryzacji mięśnia przedsionków podczas przechodzenie impulsu. Węzeł zatokowy może generować impulsy, jednak nie następuje depolaryzacja mięśni przedsionków i pozostają one nieaktywne. Do takiego stanu mogą doprowadzić między innymi: Choroby miokardium – na skutek procesów chorobowych w mięśniówce przedsionków dochodzi również do zaburzeń w przewodzeniu. Wówczas uaktywniają się węzłowe rytmy zastępcze. Hiperkaliemia – impulsy są przewodzone z węzła zatokowo-przedsionkowego poprzez drogi międzywęzłowe do węzła przedsionkowo-komorowego, zatem występuje rytm zatokowo-komorowy. Cechy ekg: brak załamków P, zwykle powolny (100 uderzeń na minutę. Przyczyny powstawania dodatkowych pobudzeń komorowych to między innymi: kardiomiopatie, zaawansowana endokardioza, zapalenie mięśnia sercowego, nowotwory serca, uraz mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia, wrodzone wady układu bodźcoprzewodzącego, zaburzenia elektrolitowe, niedotlenienie, niedokrwistość, ropomacicze, choroby układu pokarmowego (np. parwowiroza), borelioza, leki, działające proarytmicznie, np. epinefryna, atropina, większość leków antyarytmicznych. Przyspieszony rytm komorowy (tachykardia idiowentrykularna) Jest to ektopowy rytm komorowy, który nie jest bardzo szybki: jest niższy niż rytm częstoskurczu, ale wyższy niż rytm zastępczy. Dlatego też nazywany jest wolnym częstoskurczem komorowym. W zapisie ekg wygląda jak wolna tachykardia komorowa. Może nie powodować żadnych konsekwencji klinicznych, jednak istnieje ryzyko przekształcenia się jej w tachykardię komorową. Migotanie komór Jest to zdarzenie terminalne, związane z zatrzymaniem krążenia. W komorach losowo pojawiają się fale depolaryzacji, nie doprowadzając do efektywnego skurczu komór. W badaniu ekg widoczne jest nieregularne falowanie linii izoelektrycznej. Przy tak nieskoordynowanej aktywności komory nie są w stanie funkcjonować jako pompa. Rytm ten określany jest jako śmiertelny rytm serca. Rytmy zastępcze Stanowią one bardzo istotny mechanizm obronny. W sytuacji, gdy z jakiś przyczyn dojdzie do przerwy w fizjologicznym, zatokowym rytmie serca, dochodzi do generowania pobudzenia z innego ogniska. Wówczas tkanka bodźcotwórcza z niższych ośrodków może przejąć funkcję rozrusznika serca i „uciec” spod dominującego wpływu węzła zatokowego. Jest to często spotykane przy występowaniu bradyarytmii, np.: bradykardia zatokowa, zahamowanie zatokowe, blok AV. Takie kompleksy ewakuacyjne są rytmami ratowniczymi – gdyby nie nastąpiło ich uruchomienie w sytuacjach awarii węzła zatokowego, nieuchronnie doszłoby do zatrzymania akcji serca i śmierci zwierzęcia. Jeśli nie rozwiną się rytmy zastępcze, określane jest to mianem asystolii czyli braku czynności elektrycznej serca. Węzłowe rytmy zastępcze mają stosunkowo normalny kształt, podczas gdy komorowe cechują się nieprawidłową morfologią. Nadkomorowe przedwczesne kompleksy Powstają one w ognisku lub ogniskach ektopowych, znajdujących się ponad komorami, a więc w tkance przedsionków albo w łączu przedsionkowo-komorowym. W tym przypadku depolaryzacja przekazywana jest do komór fizjologiczną drogą przewodzenia, więc skutkuje zwykle powstaniem normalnego zespołu QRS o normalnym czasie trwania. Jednak pobudzenie na krzywej ekg pojawia się za wcześnie. Przedwczesne kompleksy, które powstają na terenie przedsionków są zwykle poprzedzone przez nieprawidłowy załamek P, zwany załamkiem P'. Pobudzenia pochodzące z łącza przedsionkowo-komorowego zwykle nie są poprzedzone załamkiem P'. Określenie „nadkomorowe” jest szerokim pojęciem, stosowanym w sytuacji, gdy nie wiadomo, czy pobudzenie przedwczesne pochodzi z przedsionków, czy z łącza. Cechy widoczne w zapisie EKG: normalna morfologia zespołu QRS-T (ponieważ przewodzenie bodźca odbywa się za pośrednictwem normalnego szlaku), zespół QRS występuje przedwcześnie, załamki P mogą występować, ale też mogą nie być możliwe do zidentyfikowania, jeśli załamki P są widoczne, zwykle są nieprawidłowe (czyli odbiegają od prawidłowej morfologii w rytmie zatokowym), a odstęp P-R różni się od prawidłowego. Obecność trzech lub więcej przedwczesnych pobudzeń nadkomorowych określana jest mianem tachykardii nadkomorowej. Zwykle częstotliwość akcji serca wynosi wówczas około 200 uderzeń na minutę (może dojść nawet do 400). Ze względu na miejsce powstawania można wyodrębnić: Pobudzenia przedwczesne pochodzenia przedsionkowego. Pobudzenia z łącza przedsionkowo-komorowego. Dysocjacja przedsionkowo-komorowa Może się zdarzyć, że przedsionki i komory są depolaryzowane przez zupełnie oddzielne i niezależne ogniska. Może do tego dojść przy przyspieszonym węzłowym lub komorowym rytmie, zaburzeniach w przewodzeniu przedsionkowo-komorowym lub przy osłabieniu funkcji węzła zatokowego. Cechy w EKG: częstość rytmu komór nieznacznie szybsza niż częstość rytmu przedsionków, załamki P mogą występować przed, w trakcie, lub po zespole QRS, załamki P i zespoły QRS są niezależne od siebie. Migotanie przedsionków Jest to jedno z najczęstszych zaburzeń rytmu serca u małych zwierząt. Jest to arytmia nadkomorowa, w której liczne fale depolaryzacji pojawiają się losowo na terenie przedsionków. W zapisie ekg zespoły QRS mają normalną morfologię i występują z prawidłową lub szybką częstotliwością: normalna morfologia zespołów QRS, odstępy R-R są nieregularne i chaotyczne, amplituda kompleksów QRS często jest różna, brak jest rozpoznawalnych fal załamków P, poprzedzających zespoły QRS, często widoczne jest drobne, nieregularne falowanie linii izoelektrycznej (fale „f”). Przyczyny migotania przedsionków to między innymi: wady zastawkowe, np.: niedomykalność zastawki dwudzielnej, zwężenie zastawki dwudzielnej, niedomykalność i/lub zwężenie zastawki trójdzielnej, zwężenie zastawki aortalnej, organiczne choroby serca: kardiomiopatia rozstrzeniowa lub przerostowa, bakteryjne zapalenie wsierdzia, zapalenie mięśnia sercowego, nadciśnienie płucne, ubytek przegrody międzyprzedsionkowej, zespół Wolfa-Parkinsona-White'a, zawał serca, choroba węzła zatokowego, inne choroby: nadczynność tarczycy, zator tętnicy płucnej, zatrucia, hipoglikemia, hipotermia, wysiłek fizyczny, zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Wędrujący rozrusznik Dominujący rozrusznik serca stopniowo przeskakuje z węzła zatokowego na przedsionki i/lub węzeł przedsionkowo-komorowy. W efekcie w zapisie ekg załamki P różnią się między sobą morfologią – mogą być dodatnie, ujemne dwufazowe lub nawet być trudne do zidentyfikowania. Wędrujący rozrusznik jest stosunkowo często stwierdzany u psów i najczęściej związany jest z nadmiernym napięciem nerwu błędnego. Depolaryzację oraz repolaryzację komór obrazuje na wykresie ekg zespół QRS-T. Jeśli morfologia tego zespołu QRS jest prawidłowa, wiemy, że depolaryzacja komór wystąpiła na skutek przewodzenia impulsu przez węzeł przedsionkowo-komorowy. Jeśli zespół QRS-T różni się od prawidłowego zespołu zatokowego, nie pochodzi on z węzła AV (ponieważ wówczas jego morfologia byłaby prawidłowa), ale z jakiegoś przypadkowego miejsca ektopowego w komorach. Dodatkowo, takie ektopowe pobudzenia komorowe nie są związane z poprzedzającym je załamkiem P. Zespół QRS ma nie tylko zmieniony kształt, ale zwykle jest także szerszy niż prawidłowy. Preekscytacja komorowa Zdarzyć się może, że impuls z węzła zatokowo-przedsionkowego podczas swojej drogi omija węzeł przedsionkowo-komorowy, a do komór dostaje się przez dodatkowe szlaki przewodzenia. Ten „skrót” przewodzenia sprawia, że taki zbłąkany impuls przedwcześnie depolaryzuje mięśniówkę komór. Pobudzenie takie działa na określoną część mięśnia sercowego, podczas gdy reszta mięśniówki aktywowana jest w prawidłowym rytmie przez węzeł przedsionkowo-komorowy. Wśród dodatkowych szlaków przewodzenia wyróżnia się: wiązki Kenta, włókna Jamesa, włókna Mahaim. Preekscytacja pojawia się w tzw. zespole Wolffa-Parkinsona-White'a (WPW), której towarzyszą epizody napadowego częstoskurczu nadkomorowego. W zapisie ekg stwierdza się: krótki odcinek PR, fala delta w załamku R, niewielkie przedłużenie zespołu QRS, rytm serca (z wyjątkiem WPW) pozostaje niezmieniony i zwykle regularny, w zespole komorowym częstoskurcz może przekraczać 300 uderzeń na minutę. Trzepotanie przedsionków To rzadkie zaburzenie rytmu u psów, u kotów nie została udokumentowana. W zapisie ekg stwierdza się: fale trzepotania (tzw fale „F”), widoczne jako regularne ugięcia linii izoelektrycznej (w kształcie zębów piły) zwykle z częstotliwością 300-400 /min (jeśli są widoczne), częstoskurcz nadkomorowy jako rezultat odpowiedzi komorowej, przy szybkich prędkościach może dojść do funkcjonalnego bloku AV (ze stosunkiem przewodzenia 2:1 lub 3:1). Mechanizmy powstawania arytmii u zwierząt Do powstawania zaburzeń rytmu u zwierząt może dochodzić na skutek kilku mechanizmów. Z reguły arytmie związane są z następującymi zaburzeniami, dotyczącymi układu bodźcoprzewodzącego serca: Zaburzenia automatyzmu serca: Zaburzenia fizjologicznego automatyzmu mogą być przyczyną powstawania nadkomorowych lub komorowych pobudzeń dodatkowych. Dochodzi do nich w momencie, gdy powolna spoczynkowa depolaryzacja w obwodowych komórkach automatyzmu ulega przyspieszeniu w stosunku do fizjologicznego rozrusznika, jakim jest węzeł zatokowy, wymykając się spod jego kontroli (lub innych ośrodków nadrzędnych). Przyczyną tego typu zaburzeń mogą być nieprawidłowości w napięciu autonomicznego układu nerwowego, obniżenie zewnątrzkomórkowego stężenia jonów K+, przedawkowanie glikozydów naparstnicy, miejscowe niedokrwienie. Automatyzm patologiczny. W tym przypadku za powstawanie arytmii może być odpowiedzialna nieprawidłowa aktywność komórek rozrusznika lub innych komórek (roboczych) mięśnia sercowego. Tego typu zaburzenie może być wynikiem niedokrwienia, nadmiernego rozciągnięcia lub ucisku mięśnia sercowego, czy też zmian zapalnych lub zwyrodnieniowych w jego obrębie. Na skutek zmian w błonie komórkowej miocytów (i następowych zmian w przepływie jonów) dochodzi do obniżenia błonowego potencjału spoczynkowego (staje się on bardziej dodatni). Dzięki temu możliwe staje się szybsze osiągnięcie potencjału progowego, co w efekcie doprowadzać może do zaburzeń rytmu. Aktywność wyzwalana. W jej przebiegu dochodzi do powstawania tzw. potencjałów (depolaryzacji) następczych: wczesnych i późnych. Są to dodatkowe wyładowania, które pojawiają się w okresie depolaryzacji przedsionków lub komór. W ich efekcie mogą pojawiać się dodatkowe pobudzenia lub częstoskurcze. Aktywność wyzwalana nie pojawia się spontanicznie – wymaga ona fali depolaryzacji (zwykle jest to normalne pobudzenie zatokowe) w celu wyzwolenia kolejnej. Zjawisko krążącej fali nawrotnej (reentry) – czyli krążenie impulsów pobudzenia po obwodach zamkniętych. Jest to zaburzenie w przewodzeniu impulsów w sercu, stanowiące jeden z głównych mechanizmów powstawania groźnych dla życia arytmii nadkomorowych i komorowych. W prawidłowych warunkach pobudzenie, które jest zapoczątkowane w węźle zatokowym, rozchodzi się w ściśle uporządkowany sposób. Dzięki temu w tych miejscach mięśnia sercowego, przez które fala pobudzenia przeszła, pozostają komórki zdepolaryzowane – znajdują się one przez pewien czas w okresie tzw refrakcji bezwzględnej (są zupełnie niepobudliwe i nie reagują na działanie ewentualnych bodźców). Dzięki temu nie ma możliwości cofania się fali pobudzenia, która po ukierunkowanym przejściu przez całe serce wygasa. Żeby zapoczątkować kolejne pobudzenie, konieczny jest impuls z węzła zatokowego. Takie uporządkowane przewodzenie impulsu może zostać jednak zakłócone. Przyczyną tego jest występowanie grup komórek, które różnią się między sobą szybkością przewodzenia impulsów oraz długością trwania refrakcji bezwzględnej. Żeby wystąpiło zjawisko reentry, impuls stanu czynnego musi być przewodzony równocześnie dwiema drogami: zwykle jedna z nich jest drogą szybką (o dużej prędkości przewodzenia), a druga – wolną (prędkość przewodzenia jest mniejsza). W normalnych warunkach przewodzenie odbywa się na drodze szybkiej. Przy zjawisku reentry stan pobudzenia dochodzi wprawdzie do obu dróg, ale depolaryzacja na drodze szybkiej zachodzi z większą prędkością, pozostawiając za sobą komórki zdepolaryzowane, w okresie refrakcji bezwzględnej. Impuls, przewodzony po drodze wolnej natrafia więc na komórki już pobudzone (a więc niezdolne chwilowo do kolejnego pobudzenia). Fala pobudzenia nie może cofnąć się po drodze wolnej (ponieważ za sobą ma zdepolaryzowane, niewrażliwe komórki), wraca więc drogą szybką. Jeśli natrafi na komórki, które z powrotem stały się pobudliwe po wcześniejszej depolaryzacji, pobudza je. Jeśli nadal znajdują się one w okresie refrakcji, impuls wraca na drogę wolną. Skutkiem tego może dojść do „zapętlenia” impulsu, który krąży po zamkniętym obwodzie, doprowadzając do niefizjologicznych pobudzeń, a w konsekwencji arytmii. Określenie osi elektrycznej serca Po dokonaniu oceny rytmu serca oraz zidentyfikowaniu ewentualnych zaburzeń przystępuje się do oceny osi elektrycznej serca. Oś elektryczna serca opisuje kierunki powstawania i przewodzenia pobudzeń elektrycznych w układzie przewodzącym serca w płaszczyźnie horyzontalnej. Impulsy w zdrowym sercu powstają w sposób uporządkowany i tak też są przewodzone. Oś serca stanowi wypadkową wszystkich wektorów rozchodzącego się pobudzenia. Może ona być: Prawidłowa, określana jest wówczas jako normogram. U psów normalna elektryczna oś serca znajduje się pomiędzy +40 do +100°. U kotów – 0 do +160°. Odchylona w lewo – tzw. lewogram. Odchylona w prawo – tzw. prawogram. Nieprawidłowości dotycząca osi elektrycznej serca: Oś prawostronna. Może świadczyć o powiększeniu prawej komory serca, ale także obecna jest przy przesunięciu serca w klatce piersiowej na prawą stronę lub też bywa cechą osobniczą. Zaburzenia w przewodzeniu (np. blok prawej odnogi pęczka Hisa) również może odchylać oś serca w prawo. Oś lewostronna. Przesunięcie osi w lewo może sugerować powiększenie lewej komory, ale obecne jest także przy przesunięciu sera w klatce piersiowej na lewo, a także bywa cechą osobniczą. Zaburzenie przewodzenia, takie jak lewy przedni blok pęczka Hisa również odchyla oś serca w lewo. Określenie wartości poszczególnych parametrów Ostatnim krokiem w ocenie ekg jest pomiar czasu trwania i/lub amplitudy poszczególnych załamków, odcinków oraz odstępów, widocznych w zapisie ekg. Prawidłowe wartości badania ekg u psów i kotów Prawidłowe wartości ekg u psa Częstotliwość akcji serca: 70-160 uderzeń/minutę (szczeniaki 70-220 ud/min) Rytm: zatokowy lub niemiarowość zatokowa. Załamek P (max) : 0,04 sek oraz 0,4 mV Odstęp PQ: 0,06-0,13 sek. QRS (szerokość): 0,04-0,05 sek. Załamek R (max.): do 3 mV (rasy olbrzymie lub charty do 3,5 mV). Odstęp ST: w zakresie 0,2 mV od linii bazowej. Załamek T nie > 1/4 R. Odstęp QT: 0,15-0,25 sek. Oś elektryczna (w płaszczyźnie czołowej) 40-100 stopni. Wolniejsza akcja serca z reguły występuje u większych ras psów, podczas gdy u mniejszych zwykle występuje szybsza akcja serca. Prawidłowe wartości ekg u kota Częstotliwość akcji serca: 150-220 uderzeń/minutę. Rytm: zatokowy. Załamek P (max) : 0,04 sek oraz 0,2 mV. Odstęp PQ: 0,05-0,09 sek. QRS (szerokość): 0,04 sek. załamek R (max.): do 0,9 mV (całkowite QRS niż 0,15 mV: ciężkie niedokrwienie mięśnia sercowego, niedotlenienie mięśnia sercowego, wysięk osierdziowy, zapalenie osierdzia, toksyczność digoksyny, przezścienny zawał mięśnia sercowego. Obniżenie ST > niż 0,2 mV: niedotlenienie mięśnia sercowego, toksyczność digoksyny, zaburzenia równowagi potasu, podwsierdziowy zawał mięśnia sercowego. Odstęp QT Głównymi czynnikami, które mogą oddziaływać na odstęp QT są częstość akcji serca oraz czynniki, wpływające na szybkość procesów chemicznych (np. temperatura ciała, poziom elektrolitów, równowaga kwasowo-zasadowa, niedotlenienie). Odstęp QT jest odwrotnie proporcjonalny do częstości akcji serca. Przedłużenie odcinka QT: hipokaliemia, hipokalcemia, hipotermia, bradykardia, terapia chinidyną, zaburzenia przewodzenia, zatrucie glikolem etylenowym. Skrócenie odcinka QT: hiperkaliemia, hiperkalcemia, digoksyna, atropina, β-blokery i antagoniści kanałów wapniowych. Załamek T Może on być dodatni lub ujemny, może być też dwufazowy. Oceniany jest w odniesieniu do załamka R, a jego amplituda nie powinna przekraczać 1/4 wysokości załamka R. Wysoki (amplituda > 1/4R): niedotlenienie i niedokrwienie mięśnia sercowego, zaburzenia przewodzenia międzykomorowego, bradykardia, powiększenie komory, hiperkaliemia. Niski: wysięk w worku opłucnowym i/lub osierdziowym, niedoczynność tarczycy, odma opłucnowa, otyłość, norma u kotów. Inne zmiany, widoczne w badaniu ekg: Powiększenie lewej komory Badanie elektrokardiograficzne nie jest metodą, służącą do oceny wielkości serca i nie powinno być podstawą do stwierdzenia powiększenia sylwetki serca. Jednak w pewnych sytuacjach może nasunąć podejrzenie przerostu komory lub przedsionków, co powinno skłonić do wykonania szerszej diagnostyki (badanie rentgenowskie klatki piersiowej, echo serca). Powiększenie lewej komory podejrzewa się, gdy w badaniu ekg widoczne są wysokie załamki R. Jeśli załamek R jest w odprowadzeniu I wyższy niż w odprowadzeniu II lub aVF, może to świadczyć o hipertrofii. Jeśli załamek R jest wysoki we wszystkich trzech odprowadzeniach (I, II i III), może być to związane z rozszerzeniem komory. Na powiększenie lewej komory mogą również wskazywać: wydłużenie czasu trwania zespołu QRS, obniżenie odcinka S-T, przesunięcie średniej osi elektrycznej serca (MEA) w lewo. Klinicznie powiększenie (rozstrzeń) lewej komory może być związana z: niedomykalnością zastawki dwudzielnej, kardiomiopatią rozstrzeniową, niedomykalnością zastawki aorty, przetrwałym przewodem tętniczym, ubytkami w przegrodzie międzykomorowej, podzastawkowym zwężeniem aorty. Powiększenie prawej komory Sugerują je głębokie załamki S, a także wydłużenie czasu trwania zespołu QRS oraz przesunięcie średniej osi elektrycznej serca (MEA) w prawo. Do powiększenia (przerostu) prawej komory dochodzi na skutek kardiomiopatii przerostowej, podzastawkowego zwężenia aorty. Powiększenie lewego przedsionka Powiększenie (lub rozszerzenie) lewego przedsionka może skutkować wydłużeniem załamka P (czasem także jego karbowaniem). Ponieważ powiększenie lewego przedsionka często związane jest z niedomykalnością zastawki dwudzielnej (mitralnej), taki wydłużony załamek P nazywany jest P-mitrale. Ząbek (karbowanie) na załamku jest wynikiem braku synchronizacji w depolaryzacji obu przedsionków (ponieważ przedsionek lewy jest powiększony, jego aktywacja trwa dłużej niż normalnie). U psów ras olbrzymich może występować fizjologiczne przedłużenie załamka P. Powiększenie lewego przedsionka może być spowodowane: niedomykalnością zastawki dwudzielnej, kardiomiopatią, przetrwałym przewodem tętniczym, podzastawkowym zwężeniem aorty, ubytkami w przegrodzi międzykomorowej. Powiększenie prawego przedsionka Przy powiększeniu (lub rozszerzeniu) prawego przedsionka może dojść do zwiększenia amplitudy załamka P (czyli jego „wysokości”). Ponieważ powiększenie prawego przedsionka może być związane z tzw. sercem płucnym, załamek P o wysokiej amplitudzie określany jest mianem P-pulmonale. P-pulmonale może występować u zwierząt z przewlekłymi chorobami dróg oddechowych. Do powiększenia prawego przedsionka może dojść na skutek: niedomykalności zastawki trójdzielnej, przewlekłych chorób układu oddechowego, ubytków w przegrodzie międzykomorowej, podzastawkowego zwężenia aorty. Niskonapięciowe zespoły qrs Niskie amplitudy zespołów QRS mogą być obecne: u otyłych zwierząt, u pacjentów z wysiękiem do jam ciała (np. wodobrzusze, wodoosierdzie, płyn w jamie opłucnowej), przy niedoczynności tarczycy, hiperkaliemii, odmie opłucnowej, niektórych chorobach układu oddechowego, hipowolemii, czasem jako cecha osobnicza. W badaniu ekg stwierdza się niską amplitudę zespołów QRS w odprowadzeniach kończynowych (u psów poniżej 0,5 mV). U kotów niskie zespoły QRS są normalne. Zmienność elektryczna Polega na występowaniu zmiennej amplitudy zespołów QRS, pojawiającej się mniej więcej co drugie pobudzenie. Taka zmienność elektryczna towarzyszy obecności płynu wysiękowego w worku osierdziowym (podczas swojej pracy serce jest jakby „odbijane” z boku na bok w worku osierdziowym, wypełnionym płynem). Ten ruch powoduje naprzemienne zmiany w osi serca, a widoczne jest to jako zmienna amplituda zespołu QRS. Obecność ząbka (karbu) na ramieniu zespołu qrs Obecność wcięcia może występować przy: mikroskopijnym zawale śródściennym, obecności obszarów zwłóknień w mięśniu sercowym, nieprawidłowościach przewodzenia śródkomorowego, jak artefakt (np. drżenie mięśni). Hiperkaliemia (podwyższony poziom potasu w surowicy) Zbyt wysoki poziom potasu w surowicy dość często daje zmiany w zapisie ekg, jednakże brak owych zmian nie wyklucza hiperkaliemii. Stan ten może towarzyszyć: ciężkiej niewydolności nerek, chorobie Addisona, kwasicy ketonowej (w przebiegu cukrzycy), ciężkiemu uszkodzeniu mięśni szkieletowych. Wraz ze wzrastającym poziomem potasu we krwi dochodzi do zmian w zapisie ekg: postępująca bradykardia, zwiększona amplituda załamka T (wąski i szpiczasty), postępujący spadek amplitudy załamka R, zanikanie załamka P, zatrzymanie przedsionków z wolnym rytmem węzłowym, ostatecznie migotanie komór lub asystolia. Artefakty Analizując elektrokardiogram można spotkać się z różnymi artefaktami, czyli zafałszowaniami zapisu. Ich identyfikacja podczas oceny ekg jest niezmiernie istotna – niewłaściwa interpretacja zapisu może skutkować nieprawidłowym rozpoznaniem i wdrożeniem niewłaściwych leków, lub też zaniechaniem leczenia. Najczęstszymi przyczynami artefaktów są: Brak odpowiedniego kontaktu pomiędzy skórą pacjenta a elektrodą. Najczęściej jest to spowodowane przyczepieniem elektrody do sierści lub tez użyciem zbyt małej ilości alkoholu lub żelu do badania. Zakłócenia elektryczne, które mogą być spowodowane brakiem izolacji pacjenta od stołu, dotykaniem elektrod przez osobę przytrzymującą zwierzę lub kontaktowaniem się elektrod znajdujących się na sąsiednich kończynach. Takie zakłócenia mogą również wystąpić przy przeprowadzaniu badania w pobliżu źródeł wysokiego napięcia. Ruszanie się zwierzęcia podczas badania – to najczęstsze źródło artefaktów. Poza typowymi ruchami kończynami lub głową (za pomocą których zwierzę próbuje się oswobodzić), także niespokojne oddychanie lub dyszenie, a nawet mruczenie może spowodować nieprawidłowy zapis ekg. Długotrwała rejestracja pracy serca Kardiomonitoring Poza standardowym – ambulatoryjnym badaniem ekg, u zwierząt możliwe jest również stosowanie długotrwałej rejestracji pracy serca. Wówczas przeprowadzany jest tzw. kardiomonitoring, który opiera się na obserwowaniu zapisu ekg na ekranie monitora. W takiej sytuacji lekarz ocenia aktualny rytm serca, bez pełnego analizowania zapisu. Zwraca uwagę na fakt, czy rytm serca jest prawidłowy, czy też występują jego zaburzenia. Przykładem zastosowania kardiomonitoringu są: monitorowanie pracy serca podczas zabiegu chirurgicznego, monitorowanie pracy serca w trakcie wysiłku, monitorowanie rytmu serca po wprowadzeniu leków (sprawdzenie skuteczności terapii). Badanie ekg metodą holtera Wiele nieprawidłowości, dotyczących rytmu serca nie jest wykrywane podczas ambulatoryjnego badania ekg. Wynika to między innymi z faktu, że pewne arytmie mają charakter przejściowy, ujawniając się w różnym czasie. Mogą one zależeć np. od aktywności pacjenta, obecnych sytuacji stresowych itp. Zwierzę, u którego pojawiły się niepokojące objawy, które sugerować mogą zaburzenia rytmu serca (np. omdlenia), podczas krótkiego badania ekg może nie wykazać żadnych niepokojących zmian w zapisie. Dlatego – w celu ich wykrycia stosuje się najczęściej 24-godzinny zapis ekg u zwierzęcia podczas jego normalnej aktywności. Pacjent przebywa w tym czasie w domu, prowadząc typowy dla siebie tryb życia. Jeśli niepojące objawy występowały u psa lub kota w określonych okolicznościach (np. podczas intensywnego wysiłku), opiekun powinien odtworzyć podobne sytuacje, niejako prowokując wystąpienie arytmii. Opiekun w ciągu tego czasu prowadzi tzw. dzienniczek zdarzeń, w którym notuje czas i konkretną aktywność swojego podopiecznego. Badanie holterowskie jest metodą czulszą od ambulatoryjnego zapisu ekg, ponieważ wykonywane jest przez całą dobę w warunkach sprzyjających powtórnemu wystąpieniu zaburzeń rytmu serca. W gabinecie, podczas krótkiego zapisu, przy którym pacjent pozostaje unieruchomiony, a także w warunkach dla niego niecodziennych, wiele arytmii pozostaje niewykrytych (zwłaszcza takich, które związane są z wolnym rytmem serca). Aparat do badania holterowskiego stanowi niewielki zestaw, umieszczany na klatce piersiowej psa lub kota. Przed założeniem rejestratora konieczne jest wygolenie włosów z obu stron klatki piersiowej. W tych miejscach przyklejane są samoprzylepne, jednorazowe elektrody, które za pomocą przewodów połączone są z rejestratorem zapisu. Rejestrator z kolei umieszczany jest na grzbiecie zwierzęcia (pomiędzy łopatkami) i zabezpieczany za pomocą bandaża lub też umieszczany w specjalnym kubraczku z kieszenią. Przez 24 godziny aparat rejestruje zapis ekg i zapisuje go na kasecie magnetofonowej lub na nośniku cyfrowym. Te dane następnie są analizowane po zakończeniu zapisu. Prawidłowy całodobowy zapis ekg u psów zwykle charakteryzuje się dość szeroką zmiennością, dotyczącą częstości akcji serca: może ona wynosić nawet 30-40 uderzeń na minutę podczas snu, a podczas ekstremalnych ćwiczeń może być bardzo wysoka (dochodząca do 250 uderzeń na minutę). Podczas snu możliwe są okresy zahamowania zatokowego, epizody pojedynczych komorowych zespołów przedwczesnych i bloki przedsionkowo-komorowe II stopnia. Częsta jest niemiarowość zatokowa. Szczególną uwagę zwraca się na obecność przedwczesnych zespołów komorowych. U kotów podczas 24-godzinnego zapisu ekg częstość akcji serca waha się mniej więcej w przedziale od 110 – 200 uderzeń na minutę. U wielu kotów zauważalna jest podczas snu niemiarowość zatokowa. Wskazania do wykonania badania ekg metodą Holtera Ocena nasilenia arytmii, wykrytych podczas badania klinicznego i/lub w czasie spoczynkowego badania ekg. Określenie skuteczności wprowadzonej terapii antyarytmicznej. Jest to badanie niezwykle użyteczne przy leczeniu zaburzeń rytmu serca. Ze względu na znaczną zmienność pojawiania się arytmii komorowych, krótkie badanie przeprowadzone w warunkach gabinetowych może niedoszacować skuteczność wprowadzonych leków. Ocena omdleń pod kątem zaburzeń rytmu serca. Badanie holterowskie w wielu przypadkach omdleń pozwala na potwierdzenie kardiogennej przyczyny omdleń. Wykrywanie (wraz z badaniem echokardiograficznym) kardiomiopatii subklinicznej. Jest to badanie ważne u dobermanów, u których obecność dodatkowych skurczów komorowych może wyprzedzić jawne kliniczne objawy kardiomiopatii, stanowiąc tym samym wiarygodny wskaźnik rozwijającej się choroby. Pozornie zdrowe psy, które mają ponad 50 dodatkowych pobudzeń komorowych w ciągu 24 godzin mogą rozwinąć jawną postać choroby lub też może u nich dojść do nagłej śmierci sercowej. Jeśli więc u dobermana występuje więcej niż 100 komorowych pobudzeń lub częstoskurczów, utajona forma choroby jest bardzo mocno podejrzewana. Ocena funkcjonowania wszczepionego rozrusznika serca. Ile kosztuje badanie ekg? Koszt badania elektrokardiograficznego nie jest wysoki – z reguły mieści się w granicach 30-50 zł. Jeśli konieczne jest przeprowadzanie kolejnych, kontrolnych zapisów – ich cena może być nawet niższa. Z kolei badanie holterowskie to wydatek rzędu 250-300 zł. Podsumowanie Badanie elektrokardiograficzne stanowi ważną metodę diagnostyczną w rozpoznawaniu arytmii u zwierząt. Interpretacja zapisu nie jest łatwa i niejednokrotnie stwarza lekarzom weterynarii duże problemy. Stąd też przy stwierdzeniu jakichkolwiek nieprawidłowości – czy to przy osłuchiwaniu serca podczas badania klinicznego, czy też podczas oceny elektrokardiogramu – warto skonsultować swoje podejrzenia ze specjalistą, zajmującym się na co dzień kardiologią weterynaryjną. Pamiętać należy, że badanie ekg może pokazać nam w sposób pewny wyłącznie zaburzenia rytmu serca. Nawet, jeśli podczas analiz krzywej kardiogramu rzucają się w oczy ewidentne cechy, które mogą wskazywać na powiększenie poszczególnych jam serca, nie jest to badanie rozstrzygające. Do postawienia pełnej diagnozy konieczne jest wykonanie badań dodatkowych, jak badanie rtg, czy echo serca.

Jak zadbać o zdrowie serca Twojego psa? 1. Dieta. Dieta jest bardzo ważnym aspektem dla dobrego zdrowia każdego psa. Pozwala utrzymywać silne i zdrowe serce. Na rynku dostępna jest szeroka gama pasz spełniających potrzeby żywieniowe zwierząt. Niektóre z nich są specjalnie dostosowane do chorób serca typowych dla różnych gatunków.
Kastracja psa to trudny temat – wciąż jest tyle samo jej zwolenników, co przeciwników. Zabieg ten choć jest bezpieczny z punktu widzenia zdrowia psa, to nie pozostaje bez wpływu na jego zachowanie. Kiedy warto się na niego zdecydować?Dla wielu właścicieli psów kastracja i sterylizacja to to samo pojęcie – po prostu jeden zabieg stosuje się u suki, drugi u psa. Tymczasem to dwa różne rodzaje prowadzące do bezpłodności, a kastracja zawsze jest zabiegiem u psa – czym jest?Kastracja to zabieg chirurgiczny prowadzący do bezpłodności. Dla zdrowych psów jest całkowicie bezpieczny, zaś dla chorych na serce/cukrzycę decyzję o wykonaniu podejmuje weterynarz, gdyż problemem okazać się mogą środki służące do ogólnego znieczulenia zwierzaka. U suczek usuwa się jajniki lub macicę, poprzez nacięcie jamy brzusznej, zaś u samców po prostu usuwa się jądra poprzez cięcie przedmosznowe. W obu przypadkach zaleca się ograniczenie aktywności, która może doprowadzić do rozejścia się zależności od rasy i wielkości psa zabieg przeprowadza się po ukończeniu 1 lub 2 roku życia, czyli po osiągnięciu pełnej dojrzałości. Im mniejszy pies, tym kastrację można przeprowadzić szybciej. Jest to ważne, aby nie robić tego zbyt wcześnie, gdyż może to prowadzić do zaburzenia rozwoju oraz nowotworu korzyści niesie kastracja u psa?Kastracja psów zalecana jest głównie ze względu na ograniczenie bezdomności wśród zwierząt. Niestety bezdomne – ale też uciekające z posesji psy – prowadzą do niekontrolowanego rozrodu, co jest przyczyną przepełniania obowiązkowo poddane są psy znajdujące się w schronisku, ale wymaga jej też wielu hodowców, co ma ograniczyć powstawanie pseudohodowli oraz prowadzić do dokładnej ewidencji kastracji jest również zalecany w celu ograniczenia popędu seksualnego u psów. Wstrzymywanie popędu prowadzi do różnych zachowań, w tym agresywnych, dlatego jeśli nie można problemu zlikwidować w sposób naturalny podczas terapii z behawiorystą, zaleca się wykonanie kastracji zapobiega też chorobom: nowotworowi jąder, macicy oraz innych wynikających z gospodarki hormonalnej oraz niekontrolowanego psa nie jest pozbawiona wad. Po zabiegu zmienia się zachowanie naszego psa – staje się bardziej spokojny, ale może być też lękliwy. Jeśli zatem już wcześniej nasz pupil przejawiał stany lękowe, zdecydowanie trzeba na to zwrócić uwagę i w razie potrzeb skontaktować się z psów, u których kastracja została wykonana przed osiągnięciem pełnej dojrzałości, może też rozwinąć się nowotwór kości, dlatego tak ważne jest aby termin zabiegu ustalić w porozumieniu z lekarzem psa ma dużo plusów, a co najważniejsze jest bezpieczna. Choć nadal budzi wiele kontrowersji, to warto abyśmy sobie odpowiedzieli na pytanie, czy zamiast prowadzić do niekontrolowanego rozrodu lepiej zwolnić miejsca w przepełnionych schroniskach? Szczeniaczki są niezwykle urocze, ale coraz częściej brakuje dla nich miejsca w naszych domach…
Kaszel psa — przyczyny. Jeśli u naszego psa pojawił się kaszel, powinniśmy poszukać jego źródła i zwrócić uwagę na to, w jakich sytuacjach pies kaszle (oraz od jak dawna). Może się okazać, że przyczyna jest prozaiczna — np. kadzidełko lub odświeżacz powietrza, których sztuczny zapach drażni drogi oddechowe zwierzęcia.

Zawał serca u psa – objawy lekką gorączkę wymioty. nierównomierny oddech. wzmożone bicie serca. dezorientację/niepokój. przechylenie głowy. bezruch i sztywność ciała. Jak wygląda śmierć psa chorego na serce? nagła śmierć sercowa wynikająca z napadowego częstoskurczu serca. Doprowadza on do niedotlenienia mózgu i braku powrotu świadomości oraz często niestety kończy się śmiercią. Podobne objawy mogą wystąpić np przy zerwaniu struny ścięgnistej, pasma tkanki wewnątrz serca, które napina zastawki. Jak pies przechodzi zawał? W trakcie arytmii krew nie dopływa do mózgu oraz innych narządów wewnętrznych. To powoduje, że pies mdleje, a serce nie wraca do prawidłowego rytmu i następuje zgon. Czy pies ma zawał? U psów i kotów zawały mięśnia sercowego stwierdzane są sporadycznie. U zwierząt tych rzadko dochodzi do rozwoju miażdżycy (1, 2), a więc ryzyko oderwania płytki miażdżycowej prowadzące do zamknięcia światła tętnicy wieńcowej jest niskie. Czy pies może umrzec na zawał? Klasyczny zawał u psa to wielka rzadkość Niektóre rasy psów – jak owczarek niemiecki i doberman – są też potencjalnie narażone na tzw. nagłą śmierć sercową. Jest ona konsekwencją arytmii serca, która uniemożliwia dopływ krwi do mózgu. Jeśli trwa to przez dłuższy czas pies po prostu umrze. Ile żyje pies chory na serce? Obejmują one badanie echo serca oraz badania krwi, w tym parametrów nerkowych oraz jonogramu. Niestety choroba ta jest nieuleczalna. Od momentu postawienia diagnozy psy najczęściej żyją od kilku miesięcy do ok. 2 lat, aczkolwiek choroba może mieć bardzo gwałtowny przebieg i zakończyć się śmiercią w przeciągu 2-3 dni. Jak sprawdzic czy pies ma chore serce? Jakie objawy świadczą o chorobie serca u psa? Najczęstszym objawem, który możemy zaobserwować u naszego pupila, jest zmniejszenie tolerancji wysiłkowej – zaczyna gorzej znosić spacery, wskakiwanie na kanapę czy chodzenie po schodach. Nierzadko ma również przyspieszony oddech po spacerze, a bywa, że także w nocy. Jak wygląda atak paniki u psa? Lęk – występuje najczęściej i manifestuje się przyspieszonym oddechem i biciem serca, napięciem i drżeniem mięśni. Pies unika czy wręcz ucieka przed pewnymi sytuacjami, a w skrajnych przypadkach boi się wyjść z domu. Co może być przyczyną naglej śmierci psa? W wyniku przeprowadzonych licznych badań sekcyjnych oraz badań dodatkowych ustalono, iż jedną z najczęstszych przyczyn nagłej śmierci psów służbowych jest ostry skręt żołądka. Czy pies może mieć wylew? Udary u zwierząt były do niedawna uznawane za bardzo rzadkie zjawiska. Aktualnie rozpoznawane jest zdecydowanie więcej udarów niż w przeszłości jednak faktem jest, że częstotliwość ich wystepowania u zwierząt jest znaczni niższa niż u człowieka. U psów udary naczyniowe stanowią tylko 1,5-2 % przypadków neurologicznych. Co na wzmocnienie serca u psa? Tauryna to silny antyoksydant, a te są niezbędne w diecie psa chorego na serce. Dlatego dodatek wszelkich innych antyoksydantów: koenzymu Q, polifenoli, w tym witaminy C i E, jest także ważny. Kwasy omega-3 są niezwykle istotne, a ich poziom we krwi w przebiegu choroby serca zazwyczaj maleje. Jak reanimować psa? Uciskamy klatkę piersiową tuż za łokciem z siłą dostosowaną do wielkości psa (klatka piersiowa powinna się uginać na ok 30% swojej głębokości). Na 15 uciśnięć (powinniśmy wykonywać ok 100 uciśnięć na minutę) wykonujemy 2 wdechy (sztuczne oddychanie u małych psów jest ryzykowne, lepiej ograniczać się do masażu serca). Co na kaszel sercowy u psa? Kaszel sercowy u psa Niezbędna będzie wizyta w klinice, by wykluczyć lub potwierdzić chorobę serca i wprowadzić odpowiednie standardy opieki nad psem. Zwracaj uwagę na zachowanie pupila nie tylko, gdy jest odprężony, ale też, gdy się porusza. Czy pies może dostac zawału od burzy? Jedne mogą tylko niespokojne chodzić, nie móc sobie znaleźć miejsca, ale bywają psy z silną fobią na tle wszystkich symptomów wyładowań atmosferycznych. W skrajnych wypadkach reakcje mogą sięgać autentycznej paniki – od drgawek, ślinienia się, aż po irracjonalne próby robienia podkopu w dywanie. Jakie są objawy padaczki u psa? Przebieg padaczki Pojawia się na kilka godzin lub minut przed atakiem głównym. Pies może zacząć inaczej się zachowywać, może być niespokojny, kręcić się w kółko. Czasami w takiej sytuacji psy garną się bardziej do właściciela, szukając z nim kontaktu, a czasem wręcz przeciwnie, chowają się w najdalszy kąt mieszkania.

Łzy dla Puszka. Co trzeci Polak ma psa, co czwarty –kota. Gdy pupil umiera, przeżywamy żałobę i niejednokrotnie jest ona równie silna, jak w przypadku śmierci bliskiego człowieka. „Nie ma dwóch serc, jednego dla zwierząt i jednego dla ludzi. Albo mamy serce, albo go nie mamy” – twierdził słynny pisarz i polityk Alphonse de Fot. chanawit / Opublikowano: 12:16Aktualizacja: 12:21 Echo serca to badanie diagnostyczne, które wykorzystywane jest w celu oceny budowy anatomicznej oraz pracy jam i zastawek serca. Jest to bezpieczna metoda, którą można stosować u wszystkich. Często wykonuje się także echo serca u płodu, aby wcześnie wykryć i leczyć wszelkie nieprawidłowości związane z funkcjonowaniem tego narządu. Co to jest echo serca?Na czym polega i ile trwa echo serca?Jak przygotować się do echa serca?Co wykrywa echo serca?Kiedy należy wykonać echo serca u płodu?Interpretacja wyników Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami W badaniu echo serca wykorzystuje się zjawisko ultradźwięków, podobnie jak w przypadku powszechnie wykonywanego badania ultrasonograficznego innych narządów. Po przyłożeniu specjalnej głowicy do klatki piersiowej na ekranie urządzenia uzyskuje się obraz, który powstał w wyniku odbicia się fal ultradźwiękowych od struktur znajdujących się wewnątrz organizmu. Echo serca u dzieci i dorosłych ma dużą wartość diagnostyczną. Szczególnie w przypadku słyszalnych szmerów, bólów w klatce piersiowej i w zaburzeniach rytmu serca. Co to jest echo serca? Echo serca, określane także jako USG serca lub badanie echokardiograficzne, to nieinwazyjne badanie diagnostyczne, które pozwala na ocenę budowy serca i jego funkcjonowania – pracę zastawek, ruch mięśnia sercowego oraz przepływ krwi przez przedsionki, komory i duże naczynia krwionośne. Wykorzystuje się je w diagnostyce chorób układu krążenia. W badaniu wykorzystuje się fale ultradźwiękowe, dlatego jest ono w pełni bezpieczne. Z tego powodu z powodzeniem można wykonywać echo serca w ciąży i u małych dzieci. Istnieje kilka technik badania: echo serca przezklatkowe – głowica USG przykładana jest do ściany klatki piersiowej; możliwe jest uzyskanie obrazu w kilku płaszczyznach i wymiarach; echo serca przezprzełykowe – specjalną, cienką sondę do badania umieszcza się w przełyku pacjenta, co, ze względu na bliskie sąsiedztwo ze strukturami serca, pozwala na dokładniejszą ocenę narządu w kilku wymiarach; echo serca obciążeniowe – oceny serca dokonuje się podczas wysiłku fizycznego lub po podaniu leków zwiększających jego zapotrzebowanie na tlen; echo serca kontrastowe – w celu poprawienia jakości obrazu podczas badania pacjentowi podaje się dożylnie kontrast lub płyn zawierający mikropęcherzyki. W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję: Odporność Naturell Immuno Kids, 10 saszetek 14,99 zł Odporność Naturell Omega-3 500 mg, 240 kaps. 30,00 zł Odporność, Good Aging, Energia, Mama, Beauty Wimin Zestaw z myślą o dziecku, 30 saszetek 139,00 zł Odporność Bloxin Żel do nosa w sprayu, 20 ml 25,99 zł Odporność Naturell Ester-C® PLUS 100 tabletek 57,00 zł Na czym polega i ile trwa echo serca? Echo serca polega na dokonaniu oceny struktur serca za pomocą specjalnej głowicy, która jest przykładana do klatki piersiowej lub umieszczana w przełyku pacjenta. Aparat przesyła fale ultradźwiękowe, które odbijają się od narządu, dzięki czemu na monitorze powstaje obraz serca. W trakcie badania pacjent jest rozebrany od pasa w górę i leży na lewym boku. Lekarz nakłada na jego skórę specjalny żel i przesuwa głowicę ultrasonograficzną w różne miejsca klatki piersiowej, aby uzyskać obraz w różnych wymiarach. Zwykle echo serca trwa około 15 minut, jednak zależy to od indywidualnego przypadku. Jak przygotować się do echa serca? Przygotowanie do echa serca obejmuje wykonanie zapisu elektrokardiograficznego serca (EKG) przed badaniem, a niekiedy także zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej. Poza tym przed USG serca przezklatkowym nie są wymagane specjalne czynności. Dobrze jest ubrać bluzkę lub koszulę, którą można łatwo zdjąć. Natomiast w przypadku echa serca przezprzełykowego pacjent powinien zgłosić się na czczo. Zobacz także Za pomocą echa serca możliwe jest diagnozowanie i monitorowanie następujących schorzeń: zapalenia wsierdzia, rozwarstwienia aorty, zapalenia mięśnia sercowego, występowanie skrzepliny w jamach serca, wad serca, wad zastawek, kardiomiopatii, niewydolności serca, nieprawidłowości związanych z naczyniami krwionośnymi odchodzącymi od serca. Wskazaniami do USG serca są: omdlenia, nietolerancja wysiłku, słyszalne szmery nad sercem, zaburzenia rytmu, stan po operacji kardiochirurgicznej, stan po zawale mięśnia sercowego. Kiedy należy wykonać echo serca u płodu? Echo serca u płodu wykonuje się w przypadku podejrzenia wrodzonych wad serca i zastawek, w celu wczesnego ich wykrycia oraz ustalenia planu leczenia jeszcze przed porodem. Ocenie podlega budowa serca dziecka, przepływ krwi i tętno. Badanie jest w pełni bezpieczne dla płodu oraz kobiety ciężarnej. Przeprowadza się je zwykle między 19 a 24 tygodniem ciąży. Interpretacja wyników Wynik echa serca dostępny jest bezpośrednio po badaniu. Ocenie podlega: kurczliwość mięśnia sercowego (normokineza – stan prawidłowy, hipokineza – zmniejszona ruchomość, akineza – brak ruchu); wymiary struktur serca i dużych naczyń. Jednym z najważniejszych parametrów jest frakcja wyrzutowa (EF), która informuje o procentowej ilości krwi przepompowywanej przez narząd w trakcie jednego skurczu. Zwykle oceniana jest EF lewej komory. Norma wynosi 60–65%. Niższa wartość oznacza niewydolność serca. Jest także skutkiem przewlekłych chorób układu krążenia. Najnowsze w naszym serwisie Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Jakub Ciesielski Zobacz profil Podoba Ci się ten artykuł? Powiązane tematy: Polecamy „Pijemy, kiedy chce nam się pić, a nie wtedy, kiedy mamy wodę pod ręką”. O trudnych czasem powrotach do seksu po porodzie opowiadają ginekolog i psycholożka „Wpojono nam, że trzeba dążyć do celu, nawet jeśli po drodze pojawiają się trudności”. Dlaczego tak trudno reagować na mobbing, mówi psycholożka Karolina Ołdak „Chcę wspierać kobiety i w jednym, i w drugim nieszczęściu”- mówi Kasia Morawska, zwolenniczka legalnej aborcji i dawczyni komórek jajowych Marysia Warych: „Ludzie myślą, że mamy dwa tryby: albo nie możemy wstać z łóżka, albo mamy halucynacje i słyszymy głosy. Tymczasem choroba afektywna dwubiegunowa ma różne oblicza”

Podobnie jak u ludzi, zawał serca u psa występuje, gdy tętnice wieńcowe zostają zablokowane (lub przeciekają) i odcinają dopływ krwi do mięśnia sercowego. Serce pozbawione krwi nie otrzymuje wystarczającej ilości tlenu ani składników odżywczych.

Przez aktualizacja dnia 18:57 Choć nam często zdarza się odkaszlnąć, by oczyścić drogi oddechowe, nasze czworonogi nie robią tego zbyt często. Równocześnie jest to objaw na tyle charakterystyczny, że nawet niedoświadczony właściciel zwróci na niego uwagę. Bardzo ważne, aby kontrolować zachowania naszego pupila, które odbiegają od normy. Dzięki temu możemy szybko wychwycić niepokojące objawy i pomóc naszemu zwierzakowi. Psi kaszel może mieć różne przyczyny i być objawem różnych chorób. Ten tekst może ci pomóc zrozumieć, dlaczego pies kaszle. Jak wygląda kaszel u psa? Psi kaszel wygląda nieco inaczej niż ludzki. Kaszel u psa przypomina chrząknięcia, może budzić skojarzenia z ciężkim, intensywnym oddechem. Pies kaszle, jakby chciał coś wyksztusić. Kaszel u psa najczęściej występuje seriami. Charakteryzuje się krótkimi napięciami mięśni. Czasem nasilony kaszel powoduje u zwierzęcia odruch wymiotny lub wymioty. Zdarza się, że pies kaszle po wypiciu wody lub w nocy. Kaszel może wystąpić u psów w każdym wieku, ale szczególnie narażone są szczenięta i starsze czworonogi. Kaszel psa — przyczyny Jeśli u naszego psa pojawił się kaszel, powinniśmy poszukać jego źródła i zwrócić uwagę na to, w jakich sytuacjach pies kaszle (oraz od jak dawna). Może się okazać, że przyczyna jest prozaiczna — np. kadzidełko lub odświeżacz powietrza, których sztuczny zapach drażni drogi oddechowe zwierzęcia. Dym tytoniowy i drażniące zapachy Niestety, kaszel występuje często u psów osób palących. Dym tytoniowy jest tak samo szkodliwy dla zwierząt, jak dla ludzi. Czasem powodem kaszlu u psa jest zbyt suche powietrze. W takich przypadkach możemy w prosty sposób rozwiązać problem. Wystarczy unikać sztucznych, intensywnych zapachów, zadbać o odpowiednią wilgotność powietrza (np. poprzez położenie na kaloryferach mokrych ręczników lub przez elektryczne nawilżacze powietrza). Palacze natomiast powinni rzucić palenie — to akurat najtrudniejsze rozwiązanie, ale czego się nie robi dla ukochanego pupila? Stres Innymi przyczynami kaszlu u psa mogą być nadwaga oraz stres. Więcej o stresie u psa napisaliśmy w tym artykule. Jeśli nasz pies nagle zaczyna kaszleć, warto zastanowić się, czy sytuacja, w której się znalazł, nie jest dla niego stresująca — i pomóc mu rozładować napięcie (np. poprzez umożliwienie spokojnego spacerowania połączonego z węszeniem lub podanie gryzaka). Nadwaga Dodatkowe kilogramy to problem, z którym boryka się coraz większa liczba psów. Niestety, nadwaga u zwierząt prowadzi do wielu poważnych problemów zdrowotnych i kaszel jest jednym z nich. Często zdarza się, że po odchudzeniu psa, przypadłość znika. Chorobowe przyczyny kaszlu u psa Niestety, kaszel może być także objawem groźnych chorób. Może sygnalizować zapalenie płuc, nosówkę, kaszel kenelowy, kaszel sercowy, gruźlicę, nowotwory płuc, zwężenie lub zapadnięcie tchawicy, choroby serca, astmę, alergię lub inwazję pasożytów. Z drugiej strony — może oznaczać także zupełnie niegroźne przeziębienie. Powinniśmy przyjąć zasadę: Jeśli kaszel u psa utrzymuje się dłużej niż 24 godziny, konieczna jest wizyta u weterynarza. Przyczyną kaszlu może być choroba zakaźna (np. kaszel kenelowy), dlatego szczególną uwagę powinny na niego zwrócić osoby, które mają kilka psów lub przebywają ze swoim czworonogiem w miejscach, w których mogą spotkać więcej zwierząt (szkolenia, psie przedszkola, wystawy psów). U starszych psów kaszel może oznaczać poważne choroby serca. Jednocześnie samodzielne określenie przypadłości, która wywołuje kaszel u naszego psa, jest niemożliwe. W tym celu weterynarz musi przeprowadzić dodatkowe badania i zebrać informacje ( o tym, jak długo pies kaszle, czy pojawiają się duszności poza napadami kaszlu, czy zaszły jakieś zmiany w codziennym trybie życia itd.). Bardzo przydatne do postawienia diagnozy będzie nagranie video z kaszlącym psem. Kaszel i katar u psa - czy to może być przeziębienie? Jak najbardziej! Jeśli nasz pupil zmoknie lub przemarznie, może przechodzić przeziębienie zupełnie jak człowiek. Wówczas powinniśmy ograniczyć spacery do minimum, zapewnić zwierzęciu spokój i ciepłe, suche i regularnie wietrzone, w którym będzie mogło się zregenerować. Zadbajmy o dostęp do wody i podanie ciepłego posiłku. Możemy także uzupełnić dietę psa tranem, olejem z łososia i suplementami lub składnikami diety zawierającymi kwasy omega 3, a także podać psu rumianek, rozmaryn lub kurkumę. Pamiętajmy, żeby nie podawać pupilowi żadnych „ludzkich” leków bez kontaktu z lekarzem weterynarii. Mogą być toksyczne dla naszego czworonoga! Objawy przeziębienia u psa to: kaszel, gorączka, katar, osowiałość, brak apetytu, zaczerwienione i ropiejące oczy, wymioty. Mogą także wystąpić bóle uszu, gardła lub brzucha, jednak często pozostają niezauważone przez opiekuna. Przeziębienie powinno minąć w ciągu kilku dni, ale niektóre zwierzaki wykazują słabszą odporność i często chorują w okresie jesienno-zimowym. Jeśli nie mamy pewności, czy to tylko zwykła infekcja, skonsultujmy się z weterynarzem, przeziębienie może bowiem skończyć się również anginą. Psi kaszel spowodowany… spacerem? Jednym ze specyficznych powodów kaszlu u psa jest ciągnięcie na smyczy. Niektóre psy (szczególnie energiczne lub takie, których szkolenie zostało zaniedbane) mają tendencję do ciągnięcia i szarpania, przez co obroża uciska ich krtań i tchawicę, nieustannie podrażniając to wrażliwe miejsce i prowokując kaszel. Zdarza się także, że zirytowany właściciel szarpie psa, próbując nauczyć go posłuszeństwa, co oczywiście nigdy nie rozwiązuje problemu. Gdy zauważymy, że właśnie ciągnięcie na smyczy jest przyczyną kaszlu naszego psa, warto zamienić obrożę na wygodne szelki, a równolegle wdrożyć szkolenie, które oduczy psa ciągnięcia na smyczy. Zadbajmy także o odpowiednią dawkę ruchu, aby zwierzak miał okazję wykorzystać nadmiar energii. Spacery na luźnej smyczy będą zdrowsze dla psa i znacznie przyjemniejsze dla obu stron! Kaszel u psa - co podać? Jeśli u naszego psa wystąpi kaszel, nie zwlekajmy i zabierzmy zwierzę do lecznicy. Zapewnijmy mu także odpowiednie warunki do wypoczynku i regeneracji. Gdy podejrzewamy, że przyczyna kaszlu leży w zachowaniu psa (ciągnięcie na smyczy) lub otoczeniu (sztuczne zapachy, suche powietrze) - dołóżmy starań, aby zmienić ten element. Nasz pies z pewnością poczuje ulgę. .